Avrupa’da gaz fiyatları, Avustralya’daki üç LNG tesisindeki işçilerin endüstriyel eylem tehdidinde bulunmasıyla bu ayın başında yükseldi. LNG, sıvılaştırılmış doğal gaz anlamına gelir ve dünyanın en büyük gaz ihracatçılarından biri olan Avustralya’nın önemli bir gelir kaynağıdır. Avustralya’nın LNG tesisleri, küresel arzın yaklaşık %10’unu sağlar ve Avrupa’ya da önemli miktarda gaz ihraç eder.

Avustralya’nın LNG tesislerindeki işçiler, ücret ve çalışma koşulları konusunda anlaşmazlık yaşadıkları için grev yapmayı planlıyorlardı. Bu da, zaten talebin yüksek olduğu bir dönemde, Avrupa’ya giden gaz akışında ciddi bir kesinti riski oluşturuyordu. Bu risk, Avrupa’daki gaz fiyatlarını artırdı ve Türkiye’ye de yansıdı.

Türkiye, doğal gaz ihtiyacının büyük bir kısmını LNG ile karşılar. Türkiye’nin LNG ithalatının yaklaşık %40’ı Avrupa’dan gelir. Dolayısıyla, Avrupa’daki gaz fiyatlarındaki artış, Türkiye’nin de maliyetini yükseltir. Bu da LPG fiyatlarına zam olarak yansır.

LPG ZAMMI

LNG fiyatlarının Eylül ayı başında yükselmesi ile birlikte bugün Türkiye’de LPG fiyatlarına devasa bir zam yapıldı. Bu gece yarısından itibaren geçerli olmak üzere LPG’ye 1,31 Lira zam geldi. Peki, şu anda benzinin, motorinin ve otogazın güncel litre fiyatı ne kadar? LPG’nin yarın ki zamlı fiyatı ne kadar olacak? İşte detaylar…

LPG fiyatlarına yapılan zam, otogaz kullanıcılarını zor durumda bıraktı. Şu anda LPG fiyatları İstanbul’da 16.38 TL, İzmir’de 16.00 TL, Ankara’da 16.29 TL ve Antalya’da 16.08 TL iken bu fiyatlar bu gece yarısından itibaren geçerli olmak üzere 1 lira 31 kuruş zam gelecek ve yeni zamlı fiyatlar şöyle olacak:

• Yarından itibaren otogaz fiyatları İstanbul’da 17,69 TL, İzmir’de 17,31 TL, Ankara’da 17,60 TL ve Antalya’da 17.39 TL olacak.

Avrupa’daki gaz fiyatlarındaki artışın arkasındaki nedenler

Avrupa’daki gaz fiyatlarındaki artışın tek nedeni Avustralya’daki grev tehdidi değil. Gaz piyasasında birçok faktör etkili oluyor. Bunlardan bazıları şunlar:

Geçtiğimiz yıl küresel LNG piyasasında ham petrol vadeli işlem fiyatlarına endeksli uzun vadeli sözleşmeler ve spot anlaşmalar yer alıyordu. Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi, AB’nin yaptırımlara başlaması ve boru hattından gaz akışının daralmaya başlamasıyla LNG bir anda Avrupa için son derece önemli hale geldi. Bu da o dönemde LNG piyasasının durumuyla bağlantılı fiyatlandırma risklerini düşürme yarışını tetikledi.

Bu yarış , S&P Global NWM veya Northwest Marker’ı temel alan Kuzeybatı Avrupa LNG vadeli işlem sözleşmesinin başlatılmasıyla sonuçlandı. LNG pazarı hızla olgunlaştı. Son derece değişken bir piyasadaki tüccarlar, Avrupa LNG kargolarına karşı önlem alabilirler.

Ayrıca LNG ticareti sırasında boru hattı gazı ve fiyatı da artık o kadar da umurlarında değildi. Bunun nedeni bir kez daha Ukrayna ihtilafının yol açtığı piyasa bozulmasıydı; bunların en önemlisi, özellikle Kuzey Akım boru hattının sabote edilmesinden sonra Rusya’dan gelen gaz akışının azalmasıydı.

Olgun bir piyasa, daha düşük riskli bir piyasadır ve son bir buçuk yıldır LNG piyasasında yaşanan da budur. Ancak bu, Avustralya’nın en büyük üç LNG tesisine yapılacak potansiyel grev haberlerinin, özellikle Avrupa’daki LNG fiyatları üzerindeki etkisinin de gösterdiği gibi, bu piyasadaki dalgalanmanın boyutunu gerçekten azaltmadı.

Riskten korunma ticarette önemlidir, ancak arz sıkıntısı tehlikesi olduğunda tüm bahisler iptal olur. Ve toplam küresel arzın onda birine eşit bir arz sıkıntısı tehlikesi vardı; Kuzey Batı Rafı, Gorgon ve Wheatstone’un birlikte ürettiği miktar bu kadardı.

Sonuçta arz ve talep, tüccarların emtia piyasalarındaki riskleri azaltmak için kullanabileceği diğer faktörlere gölge düşürmeye devam ediyor. Hiç şüphe yok ki, likit bir piyasaya sahip olmak iyidir ve şimdi, Hollanda’nın gösterge TTF’sinin İngiltere’nin Ulusal Dengeleme Noktası pahasına yükselişi sayesinde, LNG tüccarları böylesine likit bir piyasaya sahip. Ticaret her zamankinden daha aktif ve her zamankinden daha kolay, hatta Asya ile kıtalararası ticaret bile.

Ancak aynı zamanda fiyatlar, hangi kritere dayalı olursa olsun, potansiyel kesinti tehdidine karşı aşırı duyarlı olmaya devam ediyor. İyi haber şu ki, LNG piyasasının olgunlaşması nedeniyle geçen yılki fiyat artışlarının bu yıl veya gelecekte tekrarlanması ihtimali daha düşük olabilir.

Öte yandan, Kuzey Yarımküre’de soğuk bir kış yaşanması durumunda arzın kısıtlı olması, talebin zirve yaptığı sezonda fiyatları önemli ölçüde yukarı taşıyabilir.

Şimdilik iyi haber, Avrupa’nın gaz depolarının yılın bu döneminde normalden daha dolu olması. Geçen yıldan kalan, rekor fiyatlara alınan ve büyük zararla satmanın hiçbir anlamı olmayan hacimler sayesinde kıtanın deposu şu anda %92,5 dolu. Bu, özellikle kesinti çok uzun sürmezse, kesinti durumunda rahat bir tampon sağlayabilir.