Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan’dan TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda bakanlığının 2019 yılı bütçesine ilişkin yaptığı sunumda, internet kullanıcılarını sevindiren bir açıklama geldi. Turhan, internet kullanımında uygulanan ve 2017 yılında yeni bir düzenlemeye gidilen adil kullanım kotası (AKK veya diğer adıyla Adil Kullanım Noktası / AKN) ile ilgili olarak, “AKN sonrası hız değerlerinde iyileştirme ve kademeli geçiş sağladık. AKN 2019’da kaldırılacak" dedi. Peki bu düzenleme,internet kullanıcılarını nasıl etkileyecek?
AKK nedir?
Adil Kullanım Kotası (AKK) veya Adil Kullanım Noktası (AKN), internet kullanıcılarının şebeke kullanımı sırasında yoğun veri trafiği uygulayarak neden olabileceği teknik problemleri, hasarları ve ağdaki verimliliğin düşmesini önlemek amacıyla planlanmış bir uygulama. Bu kapsamda abonelere tanımlı olan internet paketlerinde belirlenen AKK değerleri aşıldıktan sonra ay sonuna kadar internet erişim hızlarında bazı kısıtlar uygulanıyordu. Ay başında tekrar internet paketlerinin hızı normal erişim hızınıza dönüyordu.
Mobil internette uygulama nasıldı?
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), AKK uygulamasında 2017 yılında yeni bir düzenlemeye geçti. Dolayısıyla Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan’ın bugün yaptığı AKK’nin kaldırılması için yapılan kademeli geçiş çalışmalarına aslında geçen yıl başlandı. Bu kapsamda BTK’nın 2017’de aldığı kararla AKK sonrası veri indirme hızı mobil internet için asgari 128 Kbit/sn olarak belirlendi. Mobildeki bu düzenleme 1 Mart 2017 tarihinde uygulanmaya başlandı.
Sabit internette mevcut durum neydi?
Sabit genişbant internet hizmetinde ise AKK’li tüm paketlerde, indirme hızı tek bir değer olarak 3 Mbit/sn şeklinde uygulanmakta iken yapılan düzenlemeyle paket hızına göre farklılaşan AKK sonrası indirme hızları belirlendi. Buna göre örneğin: 16 Mbit/s hızında AKK’li paketi bulunan bir abone, AKK veri miktarına ulaştığında indirme hızı asgari 8 Mbit/s’ye düşürülüyor ve abone bu hızda fatura dönemi sonuna kadar internet hizmeti alabiliyor. Bu düzenleme de 1 Mayıs 2017 tarihinden itibaren yürürlükte.
Hangi saatlerde uygulanmıyordu?
Yine 2017 yılının ortasından bu yana gece 02:00 – 08:00 saatleri arasında gerçekleştirilen internet kullanımları, AKK’ye dâhil edilmiyor ve AKK’nin aşılıp aşılmadığına bakılmaksızın söz konusu zaman dilimlerinde AKK sonrası indirme hızı kısıtları uygulanmıyor.
Yeni paketler ne zaman devreye alındı?
İşletmeciler, BTK’nın 2017’deki ilgili düzenlemesi sonrası AKK uygulaması içermeyen internet ve tarife paketi seçeneklerini artırdı. Ayrıca limitsiz/sınırsız olarak duyurulan ve AKK uygulanan internet tarife ve paketlerinde, tüketicilere eksiksiz ve doğru bilgilendirmenin yapılması ve şeffaflığın sağlanmasını için bu tarife ve paketlere ilişkin her türlü duyuru, reklam ve tanıtımlarda AKK uygulamasının bulunduğu hususuna açıkça yer verilmesi zorunlu tutuldu.
Aboneler nasıl bilgilendiriliyor?
Yine 2017’nin Mayıs ayından itibaren internet kullanıcıları, AKK’nin yüzde 80’ine ve yüzde 100’üne ulaşmasının ve AKK seviyesinin aşılmasının ardından uygulanacak erişim hızı hakkında ücretsiz olarak kısa mesaj ile bilgilendiriliyor. Kısa mesaj ile bilgilendirme yapılmasının mümkün olmaması durumlarında ise uyarının e-posta veya sesli yanıt sistemi gibi yöntemlerle yapılması zorunlu.
AKK kalkınca neler değişecek?
31 Aralık 2018 tarihi itibarıyla AKK uygulamasına tamamen son verilecek. Bu tarihten sonra internet tarifelerinde artık AKK’li paketler sunulmayacak. (Nitekim, bu doğrultuda 2017 yılı ortasından bu yana internet servis sağlayıcıları da ‘AKK’siz tarifelerini’ birer birer açıklıyor). BTK Başkanı Dr. Ömer Fatih Sayan’ın daha önce de kamuoyuna açıkladığı gibi mevcut aboneler hiçbir ek ücret ödemeksizin yeni düzenlemeden yararlanacaklar. Uygulamada mevzuata aykırı bir durum olursa BTK’nın harekete geçmesi bekleniyor. Sonuç itibariyle 2019 yılı başından itibaren tüm internet aboneleri düzenlemeden etkilenecek. Tarifeler “kotalı” veya “kotasız” olacak. Ayrıca “AKK” gibi bir uygulama söz konusu olmayacak.
İnternet paketi fiyatları artacak mı?
Doğal olarak internet abonelerinin en çok merak ettiği soru bu: ‘AKK kalkınca aylık paket fiyatım ne olacak?’ Öncelikle operatörlerin mevcut olarak sunduğu AKK’li paketler artık 2019 yılı başından itibaren yerini AKK sınırı olmayan paketlere bırakacak. 31 Aralık 2018’de AKK tamamen kalkacağı için sunulan tüm paketler de bu kapsama alınıp, fiyatlar buna göre olacak. Paketler kotalı (limitli) veya kotasız (limitsiz) olmak üzere iki şekilde sunulacak. Dolayısıyla kotalı paketlerde, abonelere paketlerinde kendilerine ne kadarlık bir kullanım kotası sunulduysa, o kadarını paket ücreti dahilinde kullanabilecek. Ay dolmadan aylık kota sınırına ulaşıldığında ise internet hizmeti almaya devam edebilmek için abonelerin ilave paket alması gerekecek. Ya da operatörün kotalı tarifelerde abonelere sunduğu seçeneğe göre aylık limit aşımı durumunda GB başına ek ücretlendirmeye gidilebilecek. Yılbaşından itibaren kotasız (limitsiz) paketler ise artık AKK de uygulanmayacağı için abonelere bir nevi gerçek anlamda sınırsız kullanım imkanı verecek. Tabi bu durum AKK sonrası sunulacak olan kotasız paketlerin aylık tarife fiyatlarının da ortalamanın üzerine çıkmasına yol açacak. Mevcut taahhüdü devam eden internet kullanıcıları için AKK aşıldığında herhangi bir ek ücret talep edilemeyecek. Yeni tarife seçecekler için ise AKK’siz tarifeler sunulacak.
Neden vardı? Neden kaldırılıyor?
AKK uygulaması, BTK tarafından zorunlu kılınan ve aynı hizmet için aynı ücreti ödeyen kullanıcılar arasında hizmette kalite eşitliği yaratmaya yönelik bir uygulamaydı. AKK sayesinde sizinle aynı hattı kullanan başka kullanıcıların, aşırı yükleme yaparak, sizin kullanmanız gereken bant genişliğini tüketmelerinin önüne geçilmesi amaçlanıyordu. Yapılan yeni düzenlemenin gerekçesi olarak ise paketlerde sunulan kota miktarına ulaşıldığında, AKK sonrası hız değerinin ihtiyacı karşılamadığı yönünde gelen talep ve şikayetlerin yanısıra AKN sonrası erişim hızlarının çağın gereklerine göre uygun hale getirilmesi gösterildi.
Kimin için iyi, kimin için kötü olacak?
Türkiye’de sabit internet abonelerin aylık internet tüketimi 2018’in ikinci çeyreği sonunda ortalama 91.3 GB’ye ulaşmış durumda. Mevcut AKK ise paketlere göre değişmekle birlikte genelde 50 GB/75 GB/100GB/150GB olarak uygulanıyor. Dolayısıyla artık ortalama bir internet kullanıcısı bile bu aylık kotaları aşabiliyor. Aslında 2019 ile birlikte şu internette olan şu olacak: İnterneti gerçekten “sınırsız” kullanmak isteyenlere buna göre fiyat sunulacak. Dolayısıyla aslında yeni uygulamanın ortaya çıkardığı yeni paketlere bakıldığında, çok internet kullananlar için aylık olarak daha fazla bütçelere de kendilerini hazırlamaları gerekecek. İnterneti az kullananların ise aylık ortalama kullanımlarını dikkate alarak, buna uygun paket seçmeleri, ek paket veya limit aşımı gibi ücretlerle karşılaşmaması için daha kritik bir konu haline gelecek.