Türkiye siyasetinde son dönemin en önemli gündem maddelerinden biri olan anayasa değişikliği konusunda AKP’nin nasıl bir strateji izleyeceği merak ediliyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yeni anayasa çalışmalarını hızlandırarak kendi sistemini kurmayı ve siyasi hayatına devam etmeyi hedefliyor. Peki AKP anayasa değişikliği ile neler planlıyor? Cumhur ittifakının geleceği ne olacak? İşte detaylar.
İki Dönem Kuralı Kalkacak mı?
AKP’nin anayasa değişikliği ile ilgili en temel sorunu, şu anki anayasada yer alan iki dönem kuralı. Bu kurala göre, cumhurbaşkanı en fazla iki defa seçilebilir ve yeniden seçilebilmesi için parlamentonun erken seçim kararı alması gerekir. Ancak bu karar için üçte iki çoğunluk gerekmektedir. Bu da mevcut parlamento yapısında hiçbir tarafın tek başına sağlayamayacağı bir orandır.
Bu durumda, Erdoğan’ın siyasi hayatına devam edebilmesinin tek yolu, iki dönem kuralının kaldırılmasıdır. Bu da ancak yeni bir anayasa ile mümkün olabilir. AKP, bu konuda daha önce MHP ile görüşmeler yaptı ancak MHP tarafından olumsuz yanıt aldı. Şimdi ise AKP, diğer partilerle de temas halinde olarak uzlaşı arayışında.
AKP’nin temel önceliği olan iki dönem kuralının kaldırılması, Erdoğan’ın kendi sistemini kurmasının da önünü açacaktır. Zira Erdoğan, yeni anayasada cumhurbaşkanının yetkilerini arttırmak istiyor. Bu da Türkiye’de otoriter bir rejimin pekiştirilmesi anlamına geliyor.
%50+1 Nasıl Sağlanacak?
AKP’nin anayasa değişikliği ile ilgili diğer bir sorunu ise %50+1 barajıdır. Bu baraja göre, cumhurbaşkanının ilk turda seçilebilmesi için geçerli oyların yarısından bir fazlasını alması gerekir. Aksi takdirde ikinci tura kalır ve en çok oy alan iki aday yarışır.
AKP, %50+1 barajını geçmenin yöntemlerini biliyor. Zira bunu daha önce iki kez başardı. Birinde ilk turda, diğerinde ikinci turda olsa da %50+1’i aştı. Bunun için ittifaklar kurarak, seçmen tabanını genişletti ve ikinci turda diğer partilerden destek aldı.
Ancak son dönemde AKP’nin oy oranı düşüşte. Ekonomik kriz, pandemi, yolsuzluk iddiaları, insan hakları ihlalleri gibi nedenlerle AKP’nin seçmen desteği azalmış durumda. Bu da %50+1 barajını geçmesini zorlaştırıyor.
Bu nedenle AKP, anayasa değişikliği ile %50+1 barajını esnetmeyi veya kaldırmayı planlıyor. Bunun için de cumhurbaşkanlığı seçim sisteminde değişiklik yapmak istiyor. Örneğin, cumhurbaşkanının parlamento tarafından seçilmesi veya cumhurbaşkanlığı seçimlerinin iki tura indirilmesi gibi seçenekler gündeme gelebilir.
Cumhur İttifakının Geleceği Ne Olacak?
AKP’nin anayasa değişikliği ile ilgili bir diğer sorun ise cumhur ittifakının geleceğidir. AKP, 2018’de MHP ile kurduğu cumhur ittifakı sayesinde hem cumhurbaşkanlığı hem de parlamento seçimlerini kazanmıştı. Ancak bu ittifakın dayandığı ortak paydalar giderek azalıyor.
MHP, anayasa değişikliği konusunda AKP’ye tam destek vermiyor. Özellikle iki dönem kuralının kaldırılması ve %50+1 barajının esnetilmesi gibi konularda MHP’nin farklı görüşleri var. Ayrıca MHP, yerel seçimlerde AKP ile tam bir işbirliği içinde olmayacağını da açıkladı.
MHP, yerel seçimlerde adım adım Anadolu sloganı ile çıkarak, AKP’nin oy oranının düştüğü Anadolu illerinde belediye başkanlıklarını kazanmayı hedefliyor. Zira MHP, 2019 yerel seçimlerinde AKP’den 10 ya da 11 il belediyesini almıştı. Bu da MHP’nin yerel yönetimlerde güçlenmesine yol açtı.
Bu durumda, cumhur ittifakının geleceği belirsizdir. AKP ve MHP arasında anayasa değişikliği konusunda bir uzlaşı sağlanabilirse, ittifak devam edebilir. Ancak bu konuda bir kriz çıkarsa, ittifak bozulabilir. Bu da Türkiye siyasetinde yeni bir dönemin başlaması anlamına gelebilir.