Çin, altyapı projeleri konusunda attığı dev adımlarla bir kez daha dünya gündemine oturdu. Geçtiğimiz günlerde hizmete açılan ve Beijing ile Urumçi şehirlerini birbirine bağlayan 2540 kilometrelik Pekin-Urumçi karayolu, dünyanın en uzun otoyolu unvanını kazandı. Bu muazzam projenin maliyeti ise sadece 2,5 milyar dolar olarak açıklandı. Gazeteci Fatih Altaylı, bu önemli gelişmeyi ve Türkiye'deki benzer altyapı projelerinin maliyetlerini kendi internet sitesinde yer alan "Maliyet" başlıklı köşe yazısında mercek altına aldı.
Pekin-Urumçi karayolu, Çin'in kuzeyini güneyine bağlayan ve altı farklı bölgeden geçen, yer yer dört yer yer altı şeritli bu devasa yatırım, aynı zamanda dünyanın en uzun karayolu tünelini de içeriyor. 500 kilometrelik bir kısmı Gobi Çölü’nden geçen bu otoyol, tam anlamıyla bir mühendislik harikası olarak nitelendiriliyor. İngiliz medyası, yolun uzunluğunu "İngiltere'nin kuzeyinden İspanya'nın güneyine kadar" şeklinde tarif ederek projenin büyüklüğüne dikkat çekiyor.
Fatih Altaylı, yazısında Çin'in bu başarısını Türkiye'de son yıllarda hayata geçirilen Kuzey Marmara Otoyolu ve İstanbul-İzmir Otoyolu gibi dev projelerin maliyetleriyle kıyasladı. Türkiye'nin 463 kilometrelik Kuzey Marmara Otoyolu'nun 8 milyar dolara, 426 kilometrelik İstanbul-İzmir Otoyolu'nun ise 11 milyar dolara mal olduğuna işaret eden Altaylı, kamu kaynaklarının kullanımı açısından önemli soruları gündeme getirdi.
Altaylı'nın analizine göre, Çin'in başardığı bu maliyet verimliliği, Türkiye'deki Kamu-Özel İşbirliği (KOİ) projelerindeki maliyetlerle kıyaslandığında dikkat çekici farklılıklar ortaya koyuyor. Özellikle Türkiye'de yapılan projelerde, özel sektörün yapımını üstlendiği yolların maliyetlerinin neden bu kadar yüksek olduğu ve kamu kaynaklarının nasıl kullanıldığı konusu üzerinde duruluyor.
Altaylı'nın yazısı, altyapı projelerinin finansmanı ve maliyet verimliliği konularında önemli bir tartışma başlattı. Çin'in dünyanın en uzun otoyolunu bu kadar düşük bir maliyetle tamamlayabilmesi, mühendislik ve finansman stratejileri açısından birçok ülke için örnek teşkil edebilir. Bu durum, altyapı projelerinde maliyetin nasıl optimize edilebileceği ve kamu kaynaklarının daha etkin nasıl kullanılabileceği konusunda yeniden düşünmemizi sağlayacak nitelikte.
Sonuç olarak, Çin'in Pekin-Urumçi karayolu projesi, sadece mühendislik ve altyapı alanında bir başarı öyküsü değil, aynı zamanda maliyet verimliliği ve kamu kaynaklarının etkin kullanımı açısından da önemli bir ders sunuyor. Türkiye'nin ve dünyanın diğer ülkelerinin bu örnekten yararlanarak gelecekteki projelerde daha maliyet-etkin çözümler geliştirmesi umut ediliyor.