Kurban Bayramı’na sayılı günler kala et ve süt sektörü kriz içinde. Üretimde yaşanan sorunlar, fiyatlardaki artış ve tüketimdeki azalma nedeniyle piyasada dengesizlik hakim. Sektör temsilcileri ise durumun vahametini ortaya koyan raporlar hazırlayarak çözüm önerileri sunuyor.
Türkiye’nin hayvancılık politikasının belirlenmesinde ve yürütülmesinde önemli bir rol oynayan Ankara Kasaplar Odası Başkanı Fazlı Yalçındağ, geçtiğimiz günlerde “Kırmızı et üretiminde temel sorunlar” başlıklı bir rapor yayınladı. Raporda, Türkiye’nin kırmızı et üretiminde karşılaştığı yapısal sorunlara dikkat çekildi.
Rapora göre, Türkiye’de kırmızı et üretiminin yüzde 50’sine yakınını sağlayan 100’e yakın büyük üretici, piyasada et fiyatlarının belirlenmesinde etkili konumda. Bu üreticilerin ithalat yoluyla gelen kesimlik hayvan ve etleri de kendi üretimleri gibi göstererek fiyatları yükselttikleri iddia ediliyor.
Raporda ayrıca, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın açıkladığı büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığının gerçeği yansıtmadığı, besicilik modelinde yapısal sorunlar bulunduğu, süt sığırcılığındaki istikrarsızlığın et üretimini olumsuz etkilediği, hayvan ıslahında yetersizlik yaşandığı, çayır ve meraların kullanılamaz hale geldiği, kaba yem üretiminin kısıtlı olduğu, sanayi yeminde aşırı fiyat artışının yaşandığı, kesim standardının uygulanmadığı ve karkas için sınıflandırma yapılmadığı gibi temel sorunların altı çiziliyor.
Raporun sonuç bölümünde ise şu öneriler yer alıyor: “Kurban Bayramı öncesi piyasada yaşanan dengesizliğin giderilmesi için; hayvan varlığına ilişkin doğru verilerin elde edilmesi, ithalat politikasının gözden geçirilmesi, süt sığırcılığına destek verilmesi, hayvan ıslahına öncelik verilmesi, çayır ve meraların rehabilite edilmesi, kaba yem üretiminin artırılması, sanayi yeminde fiyat denetiminin yapılması, kesim standardının uygulanması ve karkas için sınıflandırma yapılması gerekmektedir.”
Bölgelere Göre Et Fiyatları
Ankara Kasaplar Odası’nın raporu sektörde büyük yankı uyandırırken, et fiyatları da her geçen gün artmaya devam ediyor. Ulusal Kırmızı Et Konseyi’nin (UKON) verilerine göre, 17 Haziran 2023 tarihi itibariyle kırmızı et fiyatları şöyle:
Ege Bölgesi: 240.10 TL
Akdeniz Bölgesi: 233.00 TL
Marmara Bölgesi: 237.75 TL
İç Anadolu Bölgesi: 235.00 TL
Doğu Anadolu Bölgesi: 225.50 TL
Güneydoğu Anadolu Bölgesi: 226.20 TL
Karadeniz Bölgesi: 234.20 TL
Ortalama: 233.11 TL
Et fiyatlarının yüksekliği nedeniyle tüketiciler de alternatif arayışına girdi. Et ve Süt Kurumu’nun (ESK) satış noktalarında daha uygun fiyatlarla et alabilen vatandaşlar, uzun kuyruklar oluşturuyor.
ESK Genel Müdürü Osman Uzun, et fiyatlarının piyasa koşullarına göre belirlendiğini söyledi. Uzun, “Et fiyatları çok düşüktü, bu nedenle kuyruklar oluşuyordu. O yüzden fiyatı artırdık. Ama hala piyasanın altında satıyoruz” dedi.
Kurban Bayramı’nda et fiyatlarının nasıl olacağı ise merak konusu. Sektör temsilcileri, üretimde yaşanan sorunların çözülmesi ve piyasada denge sağlanması için yetkililerin acil önlem alması gerektiğini vurguluyor.
Migros Kırmızı Et Fiyatları
Ancak Migros’un kırmızı et fiyatlarına baktığımızda, UKON’un verilerinden çok daha yüksek olduğunu görüyoruz. Migros’un internet sitesine göre, 17 Haziran 2023 tarihi itibariyle kırmızı et fiyatları şöyle:
Kuzu Kuşbaşı Trakya Kıvırcık Kg: 490,00 TL
Kuzu Kıyma Trakya Kıvırcık Kg: 496,00 TL
Kuzu But Kemiksiz Trakya Kıvırcık Kg: 518,00 TL
Kuzu Külbastı Trakya Kıvırcık Kg: 405,90 TL
Kuzu Sote Trakya Kıvırcık Kg: 449,90 TL
Kuzu Kol Kemiksiz Trakya Kıvırcık Kg: 443,90 TL
Dana Yağsız Rosto Kıyma Biga Yöresi Kg 469,90 TL
Dana Bonfile Büyük Kg :700,00 TL
Dana Kıyma Biga Yöresi Kg: 469,90 TL
Dana But Sotelik Et Biga Yöresi Kg:459,90 TL
Dana Kıymalık Biga Yöresi Kg: 389,90 TL
Dana Çıralı Antrikot Kg 519,90 TL
Dana But Eti Kg Biga Yöresi: 419,90 TL
Dana But Tas Kebaplık Et Biga Yöresi Kg 439,90 TL
Biga Yöresi Dana Kontrfile et fiyatı: 435,90 TL
Dana Stragonofluk Et Biga Yöresi Kg: 439,90 TL
Dana Nuar Biga Yöresi Kg: 464,90 TL
Dana Rostoluk Et Biga Yöresi Kg:439,90 TL
Dana Biftek T-Bone Kg: 439,90 TL
Dana Gulaşlık Et Biga Yöresi Kg: 449,90 TL
Dana Tranç Biga Yöresi Kg: 490,90 TL
Dana Çiğ Köftelik Et Biga Yöresi Kg: 459,90 TL
Dana Biftek New York Kg 370,90 TL
Kuzu Pirzola Trakya Kıvırcık Kuzu:599,90 TL
Kuzu Kol Trakya Kıvırcık Kg:358,90 TL
Kuzu Kapamalık Et Trakya Kıvırcık Kg:358,90 TL
Bu durumda vatandaşların Kurban Bayramı’nda et tüketiminde zorlanacağı aşikardır. Bu nedenle, et fiyatlarının makul seviyelere çekilmesi ve tüketicilerin mağdur edilmemesi için gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir.
Et fiyatlarının yüksekliği sadece tüketicileri değil, aynı zamanda et üreticilerini de olumsuz etkilemektedir. Et üreticileri, maliyetlerin artması, talebin azalması ve rekabetin zorlaşması nedeniyle kar marjlarını düşürmek zorunda kalmaktadır. Bu da sektördeki yatırım ve istihdam olanaklarını azaltmaktadır.
Et ve süt sektörü, Türkiye’nin tarım ve gıda sektörünün önemli bir parçasıdır. Sektörün sağlıklı bir şekilde gelişmesi ve büyümesi hem ülke ekonomisi hem de halk sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle, sektördeki sorunların çözümü için tüm paydaşların işbirliği içinde olması gerekmektedir.