Suriye’de iç savaşın başladığı 2011 yılından bu yana devam eden çatışmalar, yaptırımlar ve koronavirüs salgını nedeniyle ekonomik kriz derinleşiyor. Suriye lirası, Amerikan doları karşısında hızla değer kaybederken, halkın alım gücü düşüyor. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, bu duruma çözüm olarak memur ve emekli maaşlarını iki katına çıkarma kararı aldı.
Esad, gece yarısı yayınladığı iki kararname ile memur ve emekli maaşlarında %100 artışa gitti. Bu, Aralık 2021’den bu yana ilk kez yapılan bir zam. Yeni asgari ücret, resmi kur üzerinden 21,76 dolar, piyasa kuru üzerinden ise 12,40 dolar oldu. Askeri personel ve emekliler için aylık ücret ise 185-1940 Suriye lirası seviyesinde belirlendi.
Bu kararın Suriye lirasının değer kaybını durdurması beklenmiyor. Zira bu yılın başında dolar karşısında 7.000 seviyesinden işlem gören Suriye lirası, son günlerde 15 bine geriledi. 2011 yılında iç savaşın başladığı dönemde ise bir Amerikan doları 47 Suriye lirası değerindeydi. Bu da Suriye lirasının son 10 yılda dolar karşısında %31.914 oranında değer kaybettiği anlamına geliyor.
Suriye’de ekonomik krizin nedenleri
Suriye’de ekonomik krizin temel nedenleri arasında iç savaş, yaptırımlar ve koronavirüs salgını sayılabilir. İç savaş nedeniyle ülkenin altyapısı büyük ölçüde tahrip oldu. Petrol ve tarım gibi gelir kaynakları da zarar gördü. Ayrıca milyonlarca Suriyeli ülkeyi terk ederek göç etti. Bu da iş gücü kaybına yol açtı.
Suriye’ye uygulanan yaptırımlar da ekonomik krizi derinleştirdi. ABD, AB ve diğer ülkeler, Esad rejimine baskı yapmak için Suriye’ye çeşitli kısıtlamalar getirdi. Bu kısıtlamalar, Suriye’nin ticaretini, bankacılık sistemini ve enerji sektörünü olumsuz etkiledi. Özellikle ABD’nin Haziran 2020’de yürürlüğe giren Caesar Yasası, Suriye ekonomisine büyük darbe vurdu.
Koronavirüs salgını da Suriye’de ekonomik krize katkıda bulundu. Salgın nedeniyle ülke içinde ve dışında ticaret azaldı. Ayrıca komşu ülkelerdeki ekonomik sıkıntılar da Suriye’yi etkiledi. Özellikle Lübnan’daki finansal kriz, Suriye’nin ticaret ortağı ve finans merkezi olarak önemli bir rol oynuyordu.
Suriye’de ekonomik krizin sonuçları
Suriye’de yaşanan ekonomik krizin en büyük mağduru halk oldu. Ülkede enflasyon oranı %200’ün üzerine çıkarken, gıda fiyatları da %236 arttı. Halkın yaklaşık %60’ı açlık sınırının altında yaşıyor. Temel ihtiyaç maddelerine erişim zorlaştı. Elektrik, su, yakıt ve ilaç gibi hizmetler kesintili veya yok. İşsizlik oranı da %50’ye yaklaştı.
Suriye’de ekonomik kriz, siyasi ve güvenlik durumunu da etkiliyor. Esad rejimi, mali sıkıntılar nedeniyle askeri harcamalarını kısma yoluna gitti. Bu da rejimin güvenlik güçlerine ve müttefik milislere olan bağımlılığını artırdı. Ayrıca ekonomik kriz, halkın rejime olan desteğini de azalttı. Bazı bölgelerde protesto gösterileri düzenlendi. Ekonomik krizin çözümü için siyasi reformlar yapılması gerektiği yönünde baskılar arttı.