1. Güvenlik ve Stratejik Hassasiyetler
Türkiye, coğrafi konumu ve askeri tesislerinin yoğunluğu nedeniyle stratejik bir öneme sahiptir. Google Earth gibi platformlar, yüksek çözünürlüklü uydu görüntüleri sunarak askeri bölgeler, enerji santralleri ve sınır hatları gibi kritik noktaların detaylarının görüntülenmesine olanak tanır. Türk yetkililer, bu verilerin terör örgütleri veya düşman devletler tarafından kötüye kullanılabileceği endişesiyle Google Earth’e erişimi sınırlamayı tercih etmiştir.
- Örnek: 2019'da Türkiye Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi, Google Earth'ün "ulusal güvenliği tehdit ettiği" gerekçesiyle erişimin kapatılmasını talep etmiştir.
2. Yasal Düzenlemeler ve Yaptırımlar
Türkiye'deki "Coğrafi Bilgi Sistemleri Kanunu" (2012) gereği, hassas coğrafi verilerin toplanması ve paylaşılması için devlet izni alınması zorunludur. Google Earth, bu verileri uluslararası standartlarda sunduğu için Türk mevzuatıyla çelişmektedir.
- Önemli Maddeler:
- Kanun No. 6360: Askeri tesisler ve enerji hatları gibi alanların görüntüleri yasaktır.
- BTK (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu): İnternet servis sağlayıcılarına, "güvenliği tehdit eden" içerikleri engelleme yetkisi verir.
3. Google ile Türkiye Arasındaki Anlaşmazlık
Google'ın, Türk hükümetinin taleplerini tam olarak yerine getirmemesi de kısıtlamaların bir diğer nedenidir. Türkiye, hassas bölgelerin görüntülerinin bulanıklaştırılmasını istemiştir, ancak Google bu talepleri sınırlı bir şekilde uygulamıştır.
- Güncel Gelişme: 2023'te, Google Earth'ün bazı sürümlerine Türkiye'den erişim engellenmiştir. VPN kullanan kullanıcılar platforma erişim sağlasa da, bu durum yasal risk taşımaktadır.
4. Yerli Alternatiflerin Teşviki
Türkiye, coğrafi veri paylaşımında yerli çözümler geliştirmeye odaklanmıştır. TÜBİTAK ve ASELSAN gibi kurumlar, "Yerli Uydu Görüntüleme Sistemleri" ile benzer hizmetler sunmaktadır. Bu sistemler, devlet kontrolünde çalışarak hassas verilerin dışarı sızmasını engellemektedir.
- Yerli Platformlar:
- GEZGİN: Milli Harita Projesi, askeri ve sivil kullanıma yönelik haritalama hizmeti sunuyor.
- TÜBİTAK UZAY: Türkiye'nin uydu görüntülerini analiz eden kapalı devre sistem.
5. Kullanıcıların Karşılaştığı Sorunlar
- Erişim Engeli: Google Earth Web sürümüne Türkiye'den doğrudan giriş yapılamıyor.
- Mobil Uygulama: Uygulama indirilebilse de bazı görüntüler eksik veya güncel değil.
- Yasal Risk: Engeli aşmak için VPN kullananlar, 5651 sayılı İnternet Kanunu'na aykırı davrandıkları için cezai yaptırımla karşılaşabilir.
Diğer Ülkelerde Durum
Türkiye’nin karşılaştığı bu durum, dünyada başka ülkelerde de benzer şekilde yaşanmaktadır:
- Hindistan: Askeri bölgelerin Google Earth'te yayınlanması yasaklanmıştır.
- Çin: Google hizmetleri engellenmiş, yerel alternatifler zorunlu hale getirilmiştir.
- Rusya: Yandex Maps gibi yerli platformlar öne çıkarılmıştır.
Türkiye'nin Google Earth’e yaklaşımı, ulusal güvenlik odaklı bir politika olarak değerlendirilmektedir. Ancak eleştirmenler, bu durumun "dijital sansür" olarak nitelendirildiğini ve vatandaşların coğrafi bilgiye erişim hakkını kısıtladığını savunmaktadır. Uzmanlar, dengeyi sağlamak için şeffaf ve güvenilir yerli sistemlerin yaygınlaştırılmasının önemine vurgu yapmaktadır.
Not: Google Earth'ün akademik ve sivil kullanımı için Türk yetkililerle yeniden müzakereler yapılması beklenmektedir.