COVID-19 salgını devam ederken, sağlık yetkilileri yeni bir solunum sezonuna hazırlanıyor. Bu sonbaharda, güncellenmiş COVID-19 aşıları, grip aşılarıyla eşleştirilmek üzere sunulacak. Ayrıca, özellikle yaşlı yetişkinler ve hamile kadınlar için tehlikeli olabilen RSV adı verilen başka bir virüse karşı ilk aşılar da piyasaya sürülecek.
Güncellenmiş COVID-19 aşıları neden gerekli? COVID-19’a neden olan koronavirüs sürekli olarak mutasyona uğruyor ve yeni varyantlar ortaya çıkıyor. Bazı varyantlar, aşıların koruyuculuğunu azaltabilir veya enfeksiyonun daha şiddetli veya bulaşıcı olmasına neden olabilir. Bu nedenle, aşı üreticileri, virüsün en son versiyonuna karşı daha etkili olacak şekilde aşılarını güncelliyorlar.
Güncellenmiş COVID-19 aşıları, XBB.1.5 adında bir omikron soyunu hedef alacak. Bu varyant, geçen yıl ortaya çıkmış ve aşıların etkinliğini azaltmıştı. Ancak, son zamanlarda yapılan laboratuvar testleri, güncellenmiş aşıların bu varyanta ve diğer yakın akrabalarına karşı çapraz koruma sağlayacağını gösteriyor.
Güncellenmiş COVID-19 aşıları ne zaman kullanılabilir olacak? Güncellenmiş COVID-19 aşıları, Pfizer, Moderna ve Novavax tarafından üretildi. Bu şirketlerin hepsi, FDA’nın güvenlik, etkinlik ve kalite standartlarını karşıladıklarını kanıtlamak için veriler sundular. FDA yakında bu verileri değerlendirecek ve her şirketin güncellenmiş aşısına onay verecek veya vermeyecek. Daha sonra CDC’nin de aşıların kullanımına yeşil ışık yakması gerekecek. Bu süreç tamamlandığında, güncellenmiş COVID-19 aşıları halka açık olacak.
Avrupa Birliği’nde ise Pfizer’in güncellenmiş aşısı zaten onaylandı ve yetişkinler ve 6 aylıktan küçük çocuklara yönelik olarak kullanılıyor.
Güncellenmiş COVID-19 aşıları kimlere tavsiye ediliyor? Sağlık yetkilileri, güncellenmiş COVID-19 aşılarının özellikle daha önce tam doz veya takviye doz almamış olanlara tavsiye edildiğini söylüyor. Ayrıca, daha önce enfeksiyon geçirmiş veya başka bir markanın aşısını almış olanların da güncellenmiş aşıları yaptırabileceğini belirtiyorlar.
Güncellenmiş COVID-19 aşılarının yan etkileri nelerdir? Güncellenmiş COVID-19 aşılarının yan etkileri, daha önceki aşılarla benzerdir. En yaygın yan etkiler arasında enjeksiyon bölgesinde kızarıklık, şişlik ve ağrı; ateş, baş ağrısı, yorgunluk ve kas ağrısı gibi grip benzeri belirtiler bulunuyor. Bu yan etkiler genellikle hafif veya orta şiddettedir ve birkaç gün içinde geçer.
Grip ve RSV aşıları nedir? Grip ve RSV, solunum yolu enfeksiyonlarına neden olan iki farklı virüstür. Her ikisi de özellikle yaşlı yetişkinler, hamile kadınlar, küçük çocuklar ve kronik hastalığı olanlar için ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Grip her yıl milyonlarca insanı hasta eder ve binlercesini öldürür. Grip aşıları, virüsün en yaygın türlerine karşı koruma sağlar. Grip aşıları her yıl güncellenir ve herkese tavsiye edilir.
RSV ise daha az bilinen ancak daha yaygın bir virüstür. RSV, özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda zatürre, bronşiyolit ve solunum yetmezliği gibi ciddi solunum problemlerine neden olabilir. RSV aşıları henüz mevcut değildir, ancak bu sonbaharda ilk kez yaşlı yetişkinlere ve hamile kadınlara yönelik bir aşı sunulacak.
Grip ve RSV aşıları ne zaman yaptırılmalıdır? Grip ve RSV aşıları, solunum sezonu başlamadan önce yaptırılmalıdır. Bu genellikle eylül veya ekim ayı civarındadır. Grip ve RSV aşıları, COVID-19 aşılarıyla aynı anda veya arka arkaya yaptırılabilir.
Grip ve RSV aşılarının yan etkileri nelerdir? Grip ve RSV aşılarının yan etkileri, COVID-19 aşılarıyla benzerdir. Enjeksiyon bölgesinde kızarıklık, şişlik ve ağrı; ateş, baş ağrısı, yorgunluk ve kas ağrısı gibi grip benzeri belirtiler görülebilir. Bu yan etkiler genellikle hafif veya orta şiddettedir ve birkaç gün içinde geçer.
Sonuç COVID-19 salgını bitmedi, ancak yeni araçlarla daha iyi mücadele edebiliriz. Güncellenmiş COVID-19 aşıları, grip ve RSV aşıları, solunum yolu enfeksiyonlarını önlemeye veya hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu aşıları yaptırarak kendinizi, sevdiklerinizi ve toplumu koruyabilirsiniz.
GRİP AŞISINA AYRICA KİMLER İHTİYAÇ DUYAR?
CDC, 6 ay ve üzeri yaştaki hemen hemen herkes için yıllık grip aşısı yapılmasını önermektedir. En iyi zaman Ekim ayının sonudur.
Tıpkı COVID-19'da olduğu gibi grip de çok gençler, yaşlılar, bağışıklık sistemi zayıf olanlar ve akciğer veya kalp hastalığı olanlar dahil olmak üzere belirli gruplar için özellikle tehlikeli olabilir.
Bazı genç insanlar için burun spreyi versiyonu da dahil olmak üzere, aralarından seçim yapabileceğiniz çok sayıda grip aşısı türü vardır. Daha da önemlisi, yaşlıların bağışıklık sistemini güçlendirme konusunda daha iyi bir iş çıkardıkları kanıtlandığı için yaşlıların seçebileceği üç aşı vardır.
GRİP AŞISI İLE COVİD-19 AŞISINI AYNI ZAMANDA OLABİLİR MİYİM?
CDC, insanlara bu aşıları aynı anda yaptırmaları halinde etkinlik veya yan etkiler açısından herhangi bir fark olmayacağını, ancak her iki koldan birinin daha rahat olabileceğini söylüyor.
BU YENİ RSV AŞISI NEDİR?
RSV çoğu insan için soğuk algınlığına benzer bir rahatsızlıktır ve grip kadar iyi bilinmemektedir. Ancak RSV her kış hastaneleri dolduruyor ve 5 yaşın altındaki çocuklar, yaşlılar ve bazı yüksek riskli sağlık sorunları olan kişiler için ölümcül olabiliyor. Bebeklerin minik hava yollarını iltihaplandırarak hırıltılı nefes almalarına yol açmasıyla ünlü olan bu hastalık aynı zamanda yaşlılarda zatürrenin de yaygın bir nedenidir.
GSK ve Pfizer'in RSV aşıları 60 yaş ve üzeri yetişkinler için onaylanmıştır. CDC, yaşlılara doktorlarına tek doz aşı yaptırmaları gerekip gerekmediğini sormalarını tavsiye ediyor.
FDA ayrıca Pfizer'in RSV aşısının hamileliğin sonlarında verilmesini de onayladı, böylece anneler korumayı yeni doğan çocuklarına da aktarabilecek. Bu kullanıma ilişkin CDC tavsiyelerinin bu ayın sonlarında sunulması bekleniyor. Ayrıca ileride: RSV aşılarının grip ve COVID-19 aşılarıyla birlikte yapılıp yapılmayacağı konusunda tavsiyeler.
BEBEKLER VE RSV HAKKINDA NE OLUR?
Ebeveynlerin bu sonbaharda duyabileceği yeni bir aşı daha var: bebekleri RSV'den korumak için laboratuvar yapımı antikorların enjeksiyonu .
Bu, vücuda kendi enfeksiyonla savaşan antikorlarını üretmeyi öğreten ancak benzer şekilde koruyucu olan aşıdan farklıdır.
FDA yakın zamanda Sanofi ve AstraZeneca'dan Beyfortus'u onayladı. Tek dozluk ilaç, ilk RSV sezonundan önce 8 aydan küçük tüm bebeklere önerilir.