Boğaz'daki yoğun gemi trafiği yalıları savunmasız bırakıyor. Milyonlarca dolar değerindeki yalılar, "konut sigortası" ve bu sigortanın içinde yer alan "yangın" ve "deniz taşıtı çarpması" teminatlarıyla korunuyor. Poliçe fiyatları ise, yalıların maddi ve tarihi eser değerlerine göre belirleniyor. 2018 yılında Hekimbaşı Salih Efendi Yalısı'nda gemi çarpması sonucunda 60 milyon dolara varan bir hasar oluştu. Sigortasız olan yalının bu masrafı ise, geminin sigortası tarafından karşılandı. Ancak geminin sigortası olmasaydı hukuki süreç başlayacaktı.
'YALI SİGORTASI DİYE BİR ŞEY YOKTUR'
Yalıların sigortalanmaları konusunda açıklamalarda bulunan Çağatay Brokerlik Genel Müdürü Taner Çağatay, "Yalı sigortası, diye bir şey yoktur. Konutların yangın poliçesi vardır. Yangın poliçesi yalıları da kapsar. Yangın poliçesi ana teminattır, onun yanında diğer ek teminatlar vardır. Boğazdaki yalıların alacakları en önemi ek teminat 'deniz taşıtları çarpmasıdır'. Üç ayrı sigorta oluyor, kara taşıtları çarpması, hava taşıtları çarpması ve deniz taşıtları çarpması. Yalı da ilk aklımıza gelen boğazdaki deniz taşıtlarının çarpmasıdır. Bu deniz araçlarının vereceği zarara karşı yalıları kapsama altına alıyor" dedi.
Taner Çağatay, poliçelerin nasıl oluşturuldukları konusunda ise, "Yalıların tarihi eser olup olmadığı, yapı tarzı… Yalıların büyük bir kısmı ahşap ya da dış cephe giydirmesi ahşap. Burada sıkıntı yaşanabiliyor. Sigorta şirketleri ağırlıklı olarak yangın teminatına önem veriyorlar. Çünkü ahşap olduğu için en ufak bir yangında milyonlarca dolarlık bir hasar ortaya çıkabiliyor. Tarihi eser olduğu için de tadilat sırasındaki masrafların tespit edilmesi bayağı yüklü bir zaman ve maddi külfet getiriyor" diye konuştu.
'HEKİMBAŞI SALİH EFENDİ YALISI'NDAKİ HASARI P&I SİGORTASI KARŞILADI'
Taner Çağatay, Hekimbaşı Salih Efendi Yalısı'ndaki gemi kazası hasarı konusunda ise şunları söyledi:
"Hasarı geminin P&I sigortası kapsadı. Bu yalının kendi konut, yangın poliçesi yoktu. Eğer gemide de sigorta olmasaydı orada maalesef hukuksal bir mücadele başlayacaktı. O da yıllarca sürebilecek bir hasar tartışması. Gemilerde üçüncü şahıslara verecekleri çarpmadan veya maddi, manevi ve bedeni hasarları kapsayan P&I dediğimiz Londra'dan alınan bir sigorta var. Bütün gemiler; nasıl biz trafiğe çıkarken trafik sigortası almak zorundayız, gemilerin de mutlaka üçüncü şahsılara verecekleri zararları kapsaması açısından mutlaka P&I sigortası olması lazım. Orada 60 milyon dolarlık hasar tespit edildi ve bunu geminin P&I sigortası kapsama altına aldı. Sigortanın önemini anlamış olduk. Olmasaydı sıkıntı olurdu. Ama gemilerdeki sigortalara güvenip de yalılarını sigorta yaptırmayanlara ben şaşırıyorum ve üzülüyorum. Gemide de sigorta olmasaydı orada büyük bir sorun olacaktı" şeklinde konuştu.
Taner Çağatay, yangın riskine dikkat çekerek, şöyle devam etti:
"Yalıların çoğu bitişik nizam. Sizin yalınızda çıkacak bir yangının yan tarafa sıçraması sizin sorumluluğunuzdadır. Eğer sizin sigortanız yoksa, sizin yalı da ödenmediği gibi yan taraftaki komşuya da vereceğiniz bütün hasarları ödemek zorunda kalacaksınız. Yalılarda sigorta olmaması biraz şaşırtıcı. Şu anda İstanbul'daki yalıların üçte birinde sigorta yok. DASK zorunlu olduğu için herkes yaptırıyor. Buna çok cüzi miktarlar ekleyerek konut poliçesi de ekleyebilir. Konut poliçesinin ana teminatı yangıdır. Ek teminatlar olarak deprem, terör, hırsızlık, üçüncü şahıs mali mesuliyet gibi birçok ek teminatlarla beraber gelir. Sizi tam bir güvence altına alır. Yalıların tarihi eser kapsamında olmaları veya ahşap olmalarından dolayı sigorta şirketleri de biraz tedirginler. Milyonlarca dolarlık bir teminat veriyorlar ve karşılığında bir anda bir yangın veya hasar anında yüksek miktarlarda ödeme yapmaları gerekiyor. Genelde 2-3 şirket bir araya gelip teminat veriyor. Ve sigorta şirketleri mutlaka ekspertiz yaparlar, riziko tespiti yaptıktan sonra gerekli yangın güvenlik önlemleri alınmış mı alınmamış mı, çok dikkat ederler. Bir de tarihi eser değeri kontrol edilir"
Çağatay ayrıca, 50 milyon dolarlık bir yalının ise yıllık 15 bin dolara sigortalanabileceğini söyledi.
P&I SİGORTASI NEDİR?
Tekne, gemi donatan ve sahiplerinin üçüncü şahıslara karşı, çevreye karşı, kendi personeline ve hatta taşıdığı yük var ise yüke karşı sorumluluklarını karşılayan bir sigorta türü.