İstanbul, tarih boyunca birçok depremin etkisi altında kalmış bir bölge olarak biliniyor. 447, 542, 1296, 1509, 1719, 1766, 1894, 1912, 1935, 1963 ve 1999 yıllarında meydana gelen depremler bu bölgenin sismik aktivitesinin önemli bir parçasını oluşturuyor. Uzmanlar da bu geçmiş verilere ve jeolojik bilgilere dayanarak, Marmara Bölgesi'nde yakın tarihte büyük bir depremin beklenmesi gerektiğini belirtiyorlar.
Peki olası İstanbul depremi ne zaman olacak? Hangi ilçeler risk altında? Deprem sonrası neler yaşanabilir? Bu soruların cevabını bulmak için Japon deprem uzmanı yüksek inşaat mühendisi Mario ile konuştuk.
Riskli İlçeler
Mario ile röportajımızı Zeytinburnu'nda gerçekleştirdik. Zeytinburnu'nun ayaklarımızın altında olduğunu söyleyen Mario, "Hangi ilçeler risk altında ve neden?" sorumuza şöyle cevap verdi:
"İstanbul'da en riskli ilçeler deniz kenarındaki ilçelerdir. Bunlar Zeytinburnu, Ataköy, Küçükçekmece, Büyükçekmece gibi Avrupa Yakası'nda olanlar ve Kadıköy, Maltepe, Kartal gibi Anadolu Yakası'nda olanlardır. Bunun nedeni bu ilçelerin zeminlerinin yumuşak olmasıdır. Yumuşak zeminler depremin etkisini artırır ve binaların yıkılma riskini yükseltir."
Mario, İstanbul'un zemin yapısının depremde önemli bir rol oynadığını belirtti. "Örneğin 1999 İzmit depreminde İstanbul'un hasarı yoktu ama uzaklara rağmen Avcılar'da çok hasar oldu. Çünkü Avcılar'ın zemini çok yumuşaktı. Aynı şekilde Zeytinburnu'nda da çok hasar oldu. Hatay da tamamen kötü bir zemine sahip. Ben Hatay'daydım, 2 gün önce Malatya'daydım. Burada TOKİ evlerini görüyorsunuz, depremde çoğu yıkılmadı. Çünkü TOKİ zeminle ilgili kontroller yapıyor, sondaj yapıyor, temelleri ona göre yapıyor" dedi.
Deprem Ne Zaman Olacak? Şiddeti Ne Olacak?
Mario, İstanbul'da beklenen depremin büyüklüğünün 7,2 ila 7,6 arasında değişebileceğini söyledi. "Bu kesin. Bilimsel çalışmalar bunu gösteriyor" diyen Mario, şöyle devam etti:
"Bu deprem olursa 6 Şubat'taki depremden daha büyük zarar verir. Bunu Bakanımız da açıkladı. Sokak başında iki ev yıkılırsa orayı unutun. Ne yardım götürebilirsin ne de kurtarabilirsin. Bakan belki bazı şeyleri net söyleyemez ama biz bilim insanıyız net söyleriz. 600 bin konut yani siz isterseniz her konutta 4 kişi düşünün daire gibi düşünün. 4 kişiden 2,5 milyon insan ölümle burun buruna kalır. Vereceğimiz can kaybı inanılmaz boyutta olur."
Mario, olası İstanbul depreminin ne zaman olacağına dair ise kesin bir tarih veremedi. Ancak şöyle bir uyarıda bulundu:
"Deprem ne zaman olacak diye soruyorsunuz ama bunu kimse bilemez. Deprem geliyorum diye haber vermez. Ama bize şaşırmamamız gerektiğini söylüyor. Yani deprem yakında olabilir. Bir sene sonra ya da bir ay sonra ya da bir hafta sonra olabilir."
Deprem Öncesi ve Sonrası Ne Yapılmalı?
Mario, olası İstanbul depremine karşı alınması gereken önlemler konusunda ise şunları söyledi:
"Deprem öncesi yapılması gereken en önemli şey binaların güvenliğini sağlamaktır. Kendi evinizin durumunu kontrol edin, iyice inceleyin, tehlikeli olarak görüyorsanız orada oturmayın, yıkın ya da güçlendirin. Bu konuda devletin desteği var, bunu kullanın. Ayrıca acil durum çantanızı hazırlayın, içine su, yiyecek, ilaç, el feneri, radyo gibi malzemeler koyun.
Deprem sonrası yapılması gereken ise panik yapmamak ve sakin kalmaktır. Eğer binanızda iseniz masa ya da sandalye altına girin, başınızı koruyun, camlardan uzak durun, deprem bitene kadar bekleyin. Eğer dışarıdaysanız elektrik direkleri, ağaçlar ya da binaların yanından uzaklaşın, açık bir alana gidin.
Depremden sonra eğer binanız sağlamsa içeride kalın, eğer tehlikeliyse dışarı çıkın ama kapınızı açık bırakın.