Türkiye’de konut sektörü, son yıllarda yaşanan zorluklarla karşı karşıya. Arsa teminindeki sıkıntılar ve inşaat maliyetlerindeki artış, konut üretimini zorlaştırıyor. Bu durum, konut arzının ihtiyacın altında kalmasına ve fiyatların yükselmesine yol açıyor.
Konut Arzı İhtiyacın Altında
Konut fiyatlarının düşmesi için konut arzının artması gerekiyor. Ancak Türkiye’de son üç yıldır konut arzı, ihtiyacın 200 bin adet altında seyrediyor. Nüfusa ve göçe göre her yıl 800-900 bin adet konut üretimi yapılması gerekirken, bu rakam 600 bin bandını aşamıyor.
Konut arzındaki bu daralmanın nedenleri arasında, belediyelerin konut yapılabilir arsa üretiminde yaşadığı zorluklar ve son bir yılda yüzde 70-200 aralığında artan inşaat maliyetleri yer alıyor.
Konut Maliyetleri Uçtu
Konut yapım maliyetleri, göreceli bir kavram olmakla birlikte, orta sınıfa hitap eden 150 metrekarelik bir konutun ülke genelindeki ortalama maliyeti, arsa maliyeti dahil en az 4 milyon TL olarak hesaplanıyor.
Eva Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, konut yapım maliyetinin 3 milyon TL’den başladığını ancak inşaatın 18 ay sürmesi durumunda finans maliyetinin de eklenmesiyle bu rakamın 4 milyonu bulabileceğini belirtiyor.
İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Başkanı Tahir Tellioğlu ise, Türkiye genelinde 150 metrekarelik bir konutun arsa maliyetinin 2 milyon TL’yi geçtiğini, inşaat maliyetinin de büyüklüğüne ve niteliğine göre 2-3 milyon TL’yi bulduğunu söylüyor. Tellioğlu, “Konut alt ve orta gelir grubundaki vatandaş için alınabilir olmaktan çıktı. Müteahhit ise üretim konusuna artık temkinli yaklaşıyor” diyor.
Arsa Maliyetleri Dünya Standartlarının Üzerinde
Konut yapım maliyetlerinin bu seviyelere gelmesinin en önemli nedeni ise, arsa maliyetleri. Küresel ölçekte bakıldığında, arsa maliyetinin, maliyetin yüzde 20’sini geçmemesi gerekiyor. Ancak İstanbul için bu oran yüzde 70’e kadar çıkabiliyor.
Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Başkanı Ramadan Kumova, arsa maliyetlerinin yüksekliğinin, konut üretimini engellediğini ifade ediyor. Kumova, devletin en büyük arsa sahibi olarak özel sektör işbirliğiyle erişilebilir sosyal konut üretiminin önünü açması gerektiğini savunuyor.
Konut Fiyatları Artmaya Devam Ediyor
Konut yapım maliyetlerinin yükselmesi, konut fiyatlarının da artmasına neden oluyor. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) verilerine göre, Türkiye genelinde ortalama satılık konut metrekare fiyatları 2023 Temmuz’da yıllık bazda yüzde 82,7 artarak 22 bin 866 TL’ye yükseldi.
Bu fiyat Ankara’da 16 bin 852 TL iken İzmir’de 26 bin 71 TL’yi, İstanbul’da ise 32 bin TL’yi buluyor. Anadolu’da konut satış fiyatlarının geldiği seviye ise, büyükşehirleri aratmıyor. Van Emlakçılar Derneği Başkanı Orhan Özdek, kentin satılık konutlardaki fiyat artışında başı çektiğini, bir konutun 2 milyon TL’den başladığını söylüyor.
Konut sektörü, arsa ve inşaat maliyetlerinin düşürülmesi ve konut arzının artırılması için devletle işbirliği yapılmasını talep ediyor. Konut üretiminin zorlaştığı bu dönemde, vatandaşların da konut alımında daha dikkatli olması gerekiyor.