Meta’nın VR teknolojisi cerrahların eğitilmesine ve hastaların tedavi edilmesine yardımcı oluyor, ancak maliyetler hâlâ engel olmaya devam ediyor
Meta’nın sanal gerçeklik (VR) teknolojisi, cerrahların karmaşık prosedürleri öğrenmesine ve hastaların ağrı ve anksiyeteyi azaltmasına yardımcı oluyor. Ancak, VR cihazlarının ve yazılımlarının yüksek maliyeti, teknolojinin sağlık hizmetlerinde daha yaygın olarak kullanılmasını engelliyor.
VR, kullanıcıları tamamen sürükleyici bir dijital ortama sokan bir teknolojidir. Meta, 2014 yılında Oculus’u satın alarak VR pazarına girdi ve şimdiye kadar Quest 2 gibi popüler kulaklıklar üretti. Şirket, VR ve artırılmış gerçeklik (AR) teknolojilerini geliştirmek için milyarlarca dolar harcadığını ve meta veri tabanının “internetin bir sonraki bölümü” olacağını iddia etti.
VR’nin sağlık hizmetlerindeki potansiyel uygulamaları arasında cerrahi eğitim, ağrı yönetimi, psikoterapi, rehabilitasyon ve hasta eğitimi bulunuyor. Örneğin, Ohio’daki Kettering Health Dayton’da ortopedi asistanı olan Dr. Jake Shine, Meta Quest 2 kulaklığı ile ters total omuz artroplastisi adı verilen bir prosedürü öğrendi. Bu prosedür, cerrahların nörovasküler yapılar ve akciğerler arasında dikkatli bir şekilde gezinmesini gerektiriyor. Shine, VR simülasyonunu hem denetleyen doktorla hem de evde tek başına çalıştı. Ameliyattan sonra Shine, VR’nin işlemi daha sorunsuz ve hızlı yapmasına yardımcı olduğunu söyledi.
VR’nin ağrı tedavisindeki etkinliği de kanıtlanmıştır. Los Angeles’taki Cedars-Sinai Tıp Merkezi’nde yapılan bir çalışmada , VR deneyimi yaşayan hastaların ağrı puanlarının %24 oranında azaldığı bulundu. VR, hastaların ağrılı uyarıcılardan uzaklaşmasını ve rahatlatıcı veya eğlenceli ortamlara odaklanmasını sağlıyor. Ayrıca, VR’nin anksiyete bozukluğu, fobi, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ve depresyon gibi psikolojik rahatsızlıkları olan hastalara da yardımcı olabileceği gösterilmiştir.
Ancak VR teknolojisinin sağlık hizmetlerinde daha yaygın olarak kullanılması için bazı engeller bulunuyor. Bunların başında maliyet geliyor. Meta Quest 2 kulaklığı 299 dolara mal olurken , Apple’ın gelecek yıl piyasaya sürülmesi beklenen Vision Pro kulaklığı 3.500 dolara mal olacak. Ayrıca, VR yazılımları da pahalı olabilir. Örneğin, Fundamental Surgery adlı bir şirket , cerrahi simülasyonlar için aylık 995 dolarlık bir abonelik ücreti alıyor.
Diğer engeller arasında VR cihazlarının kullanım kolaylığı, güvenliği, uyumluluğu ve kalitesi gibi konular bulunuyor. Bazı kullanıcılar VR deneyiminden baş dönmesi, bulantı veya göz yorgunluğu gibi yan etkiler yaşayabilirler. Ayrıca, VR cihazları ve yazılımları farklı standartlara sahip olabilir ve tüm sağlık sistemleriyle uyumlu olmayabilir. Son olarak, VR teknolojisinin sağlık sonuçları üzerindeki uzun vadeli etkileri henüz tam olarak bilinmemektedir.
VR teknolojisi, sağlık hizmetlerinde önemli faydalar sağlayabilir, ancak maliyet ve diğer engeller aşılmadıkça, teknolojinin tam potansiyeline ulaşması zor olabilir.
Hastalar için tedavi olarak genişletilmiş gerçeklik
Bugüne kadar sağlık hizmetlerinde VR’nin başlıca uygulamalarından biri ağrı tedavisini hedef aldı.
Los Angeles’taki Cedars-Sinai sağlık hizmetleri araştırma direktörü Dr. Brennan Spiegel, “Fantastik bir siberdelik dünyadayken acıyı takip etmek çok zor” dedi.
Spiegel, birisi yaralandığında acının hem fiziksel hem de duygusal bir bileşeninin olduğunu söyledi. Bu sinyaller beynin iki farklı bölümüne gönderilir ve VR, her iki bölgedeki sinyallerin bastırılmasına hizmet edebilir.
Spiegel, “Bu, insanlara, acı veren deneyimlerden uzaklaşabilmeleri için dikkatlerini nasıl değiştireceklerini öğretiyor” dedi. “Sadece fiziksel değil, duygusal deneyimler.”
Spiegel, Cedars-Sinai’nin Crohn hastalığı, çölyak hastalığı veya asit reflü gibi mide-bağırsak sorunlarının yanı sıra kaygı, bağımlılık ve perimenopozal sağlık gibi diğer sorunları olan insanlara yardım etmek için sanal bir platform başlatmaya hazırlandığını söyledi.
Teknoloji aynı zamanda hastalara ağrı yönetimi, davranış terapisi ve hem fiziksel hem de bilişsel rehabilitasyon konusunda yardımcı olmak için 160′tan fazla tesiste genişletilmiş gerçeklik kullanan ABD Gazi İşleri Bakanlığı’nın da dikkatini çekti.
VA’nın kapsamlı program yöneticisi Caitlin Rawlins, şu anda ajansın farklı sitelerinde teknoloji için 40′tan fazla ayrı kullanım senaryosunun bulunduğunu söyledi. VA, genişletilmiş gerçekliği ilk olarak 2015 civarında sınırlı bir kapasitede tanıttı ve teknoloji geliştikçe bunu kullanmak için daha fazla fırsat buldu.
Rawlins bir röportajda avazturk.com habere ”Çok değiştiğini gördüm” dedi. “Kullandığım ilk sanal gerçeklik kulaklığı, çalışması için bir dizüstü bilgisayara bağlanması gereken tüm kablolara sahip olan büyük, hantal bir kulaklıktı.”
Rawlins, kendisini genişletilmiş gerçekliğe çeken şeyin hastalardan anında yanıt aldığını görmek olduğunu söyledi. Bir hastanın VR kullandığını ilk kez izlediği zamanı hatırladı. Kendisi diz protezi ameliyatı geçirmiş 80′li yaşlarında bir adamdı. Rawlins, ağrının o kadar şiddetli olduğunu ve opioidlerin işe yaramadığını söyledi.
VR’da sadece birkaç dakika geçirdikten sonra Rawlins’e artık bacağındaki acıyı hissedemediğini söyledi.
″ Bunu sadece 30 dakikalık basit bir seans için kullanmak, dayanılmaz bir acı, egzersizleri yapamama ve gerçekten kalkıp hareket etmek ve eve gitmeye hazırlanmak için ihtiyaç duydukları hareket kabiliyeti arasındaki fark anlamına gelebilir” dedi.
Rawlins başka bir hastayı, bilişsel gerileme yaşayan, tekerlekli sandalyeye mahkum, “huysuz” bir ordu gazisi olarak tanımladı. VA, antipsikotik ilaçlara olan ihtiyacı azaltıp azaltamayacağını görmek için hastaya VR’yi denemesini sağladı.
Rawlins, kulaklık takılıyken hastanın sanal bir doğa sahnesinde gezinmesini, ormanda yürümesini, kayalara tırmanmasını ve kuşlar ve geyiklerle etkileşime girmesini sağladı. Rawlins, hastanın gülümseyip kahkahalar attığını ve “tamamen farklı bir insana” dönüştüğünü söyledi.
Rawlins, “Yaklaşık 15 yıldır tekerlekli sandalyeye bağlı olan bir hastanın ormanda tekrar yürüdüğünü ve hayvanlarla etkileşime girdiğini görmek oldukça güçlü bir andı” dedi. “Bunlar tekrar tekrar görmeye devam ettiğimiz türden deneyimler.”