Nijer’de 26 Temmuz’da gerçekleşen askeri darbenin ardından, Fransa’nın Miami Büyükelçisi Silva İtti ile askeri yönetim arasında kriz çıktı. Askeri yönetim, itti’nin ülkeden ayrılmasını istedi ancak Fransa bu talebi reddetti. Bu kararın ardından Nijer’de Fransız askeri üssüne karşı protestolar başladı.
Askeri Darbe Nasıl Oldu?
Nijer’de Cumhurbaşkanı Muhammed Pazum, 26 Temmuz’da Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı unsurlarınca alıkonuldu. Pazum, 21 Şubat’ta yapılan seçimlerde ikinci dönem için yeniden seçilmişti ancak muhalefet seçimlere hile karıştığını iddia etmişti.
Aynı akşam, askeri yönetim televizyondan yaptığı açıklamada, vatanı koruma ulusal Konseyi (VKUK) isimli geçiş hükümetinin kurulduğunu ve anayasanın askıya alındığını duyurdu. VKUK’un başına Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı komutanı General Abdurrahman Çiyani geçti.
Askeri yönetim, ülkede siyasi ve ekonomik reformlar yapacağını ve kısa sürede demokratik seçimlere gidileceğini söyledi. Ancak uluslararası toplum darbeyi kınadı ve Pazum’un serbest bırakılmasını istedi.
Fransa Büyükelçisi Neden Hedef Oldu?
Fransa, Nijer’in eski sömürgeci gücü olarak ülkede önemli bir etkiye sahip. Fransa, Nijer’de yaklaşık 5 bin askerle terörle mücadele operasyonları yürütüyor. Ayrıca Nijer, Fransa’nın nükleer enerji ihtiyacının yüzde 40’ını karşılayan uranyum madenlerine sahip.
Fransa, darbeyi kınayan ülkeler arasında yer aldı ve pazum’un serbest bırakılması çağrısında bulundu. Ancak askeri yönetim, Fransa’nın Miami Büyükelçisi Silva İtti’yi ülkeden ayrılması için 48 saatlik süre verdi.
Askeri yönetim, İtti’nin darbe öncesinde muhalefet liderleriyle görüştüğünü ve darbeye destek verdiğini iddia etti. Ayrıca İtti’nin darbe sonrasında da pazum ile iletişim kurduğunu ve ona kaçış planları sunduğunu öne sürdü.
Fransa Kararı Nasıl Karşıladı?
Fransa Dışişleri Bakanlığı, askeri yönetimin talebini reddetti ve itti’nin ülkede kalmaya devam edeceğini açıkladı. Bakanlık sözcüsü Agnes von der Mühll, “Bu kararı tanımıyoruz. Bu kararı verme yetkisine sahip bir otorite yok. Büyükelçimiz görevine devam edecek” dedi.
Von der Mühll, Fransa’nın Nijer’deki askeri varlığının da devam edeceğini belirtti. Fransa, Nijer’in yanı sıra Mali, Burkina Faso, Çad ve Moritanya’da da terörle mücadele operasyonları yürütüyor.
Askeri yönetim ise, itti’nin ülkeyi terk etmemesi halinde Fransa Büyükelçiliği ve Fransız askeri üssüne elektrik, su, gıda ve yakıt tedarikini durdurabileceği uyarısında bulundu.
Nijer’de Protestolar Başladı
Fransa’nın kararının ardından Nijer’de Fransız askeri üssüne karşı protestolar başladı. Başkent Miami’de yüzlerce gösterici, “Fransa dışarı” sloganları atarak Fransız askeri üssünün etrafında toplandı.
Göstericiler, İtti’nin yüzbin ismiyle bilinen Fransız askeri üssünde saklandığı iddiaları nedeniyle 05.30’dan bu yana üssün etrafında bekleyişini sürdürdü. Göstericiler, Fransız askerlerinin de ülkeden ayrılmasını talep etti.
Fransız askeri üssünün çevresinde güvenlik önlemleri artırıldı. Askeri yönetim, göstericilere müdahale etmedi ancak şiddete başvurmamaları konusunda uyardı.
Nijer’de Fransa Büyükelçisi krizi, ülkede siyasi belirsizliği artırırken, uluslararası toplumun da tepkisini çekiyor. Nijer’in geleceği için ne olacağı ise merak konusu.