Öncelikle borsa tarafı %0,26 aşağıda şu anda. 4.500 seviyesinin altına doğru gerileyen bir tablo var. 4.489 seviyesinden işlemler geçiyor. Son 2 gündür bankacılık endeksindeki aşağı yönlü hareketleri gözlemlemeye devam ediyoruz.
Serbest piyasalarda Dolar/TL tarafında 19,70, Euro/TL tarafında 21,47 seviyelere dikkatleri çekiyor. Yapı Kredi Bankası’nda ABD dolar alış 19,6526 TL, satış 20,794 TL. Euro alış 21,4079 TL, satış ise 22,6528 TL’den işlem görüyor. Yine bankalarda gram altın 1.268,565 TL’den alınırken satış 1.356,94 TL’den işlem görüyor.
Krediyi Derecelendirme Kuruluşu Fitch, Türkiye'de uygulanan büyümeyi destekleyici alışılmadık politikalar nedeniyle ödemeler dengesi alanındaki baskıların arttığına, ikinci tura kalan seçimler nedeniyle Türkiye'de oluşan siyasi ve ekonomik belirsizliğin en azından ay sonuna kadar süreceğine dikkat çekti. Fitch tarafından yayımlanan notta, seçimlerin ardından uygulanacak ekonomi politikalarının izleneceği ifade edildi. Notta, seçimlerden sonra kurulacak hükümetin; ertelenmiş döviz talebi, lira üzerinde baskı, geniş bir bütçe açığı, uluslararası rezervlerde düşüş ve yüksek enflasyon gibi sorunlarla karşı karşıya kalacağı belirtildi.
Notta, kredi notu açısından para ve maliye politikası bileşiminin daha itibarlı ve tutarlı olup olmadığına bakılacağı belirtilerek, ‘’güveni ne kadar sağladığı makro ve finansal istikrara yönelik riskleri ne kadar azalttığı ve dış finansmana erişimi kolaylaştırıp kolaylaştırmayacağı izlenecek’’ denildi.
Fitch’in bu raporunu değerlendiren ve seçim sonrası ekonomiye dair gelişmeler hakkında birtakım bilgiler veren İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Profesör Doktor Binhan Elif Yılmaz para piyasalarını değerlendirdi.
‘’Piyasalarda belirsizlik hakim. Malum 28 Mayıs'ta Türkiye'ye yeniden sandığa gidecek ve para politikalarının nasıl şekilleneceği tabii ki en büyük merak konusu. Siz nasıl değerlendiriyorsunuz? Bizleri, Türkiye ekonomisi neler bekliyor?’’ bu soruya ilişkin Bloomberg ekranlarında açıklama yapan Prof. Dr. Binhan şu ifadeleri kullandı;
‘’Aslında ilk turda bitmesine ilişkin beklenti oluşmuştu. Öyle ki, Muharrem İnce’nin adaylıktan çekilmesi ile borsanın yükselişi bizlere olayın görüntülerini vermişti. Fakat işte YSK’nın açıkladığı gibi seçim ikinci tura kaldı. Bununla birlikte Merkez Bankası’nın düzenlemelerle çeşitli müdahalelerde gelmeye başladı. Özellikle kredi kartındaki o nakit çekimlerin, kuyum harcamalarında kullanımı ile ilgili pek çok kişiyi, sektörü hatta sade vatandaşı da çok ilgilendiren bir sonuç yarattı.
Burada tabii ki yine bankalar arası piyasada Dolar/TL alış-satış arasındaki makas halen geniş. Yani kurun maskalandığı her açıdan belli. Fitch’in raporunda bunları açıklaması bir tarafa zaten herkes bunu net bir şekilde görüyor. Para politikası tarafında, aslında 28 Mayıs sonrasında yeni kadroların da oluşacağını düşünerek yani ekonomi yönetiminin -hangi taraf kazanırsa kazansın- en piyasaların beklediği yönde ve tabii ki ülkenin tamamen geleceğine yönelik ve alışılmışın dışında olmayan büyümeye odaklı bazı politikaları devreye sokması gerekiyor. Araçların kullanılması gerekiyor ama bu seçim sürecinde para politikası bir yana işte maliye politikasında da sorunlar var.
Bir seçim ekonomisinden geçiyoruz. Bakın, 2023 yılı itibari ile normalde her ay bütçe giderleri 350 milyar civarındaydı. Ama gördük ki 400 milyara çıktı ve tabii ki vergi gelirleri buna yetişemedi. Çok önemli bir açık rakamı var. Nisanda 132,5 milyar TL, ilk 4 ayda da 382. 5 milyar TL açık veren bir tablo karşımıza çıkıyor. Yani şu andaki bütçe açığı milli gelirin yaklaşık % 3’üne denk geldi bile. Dolayısıyla hani vergi gelirleri bunu ne kadar kovalayacak? Bu kadar harcama nasıl karşılanacak?’’ diyerek endişelerini dile getirdi.