Tarım sektöründe yeni bir dönem başladı. 1 Eylül itibariyle tarımda planlı üretim dönemi resmen hayata geçti. Bu dönemde çiftçiler neler yapacak, devlet nasıl destek verecek? Tarım yazarı Mine Ataman, bu konuyu haber hattında anlattı.
Planlı Üretim Nedir?
Planlı üretim, bir yıl boyunca tarımsal faaliyetlerin su ürünleri, hayvancılık, bitkisel üretim ve orman ürünleri alanlarında nerede, ne kadar, hangi üründen azami ve asgari miktarda üretim yapılacağının belirlenmesi ve bunun ne kadar yurt içinde tüketileceği, ne kadar ihracata yönelik olacağı gibi konuların hem devlet hem de çiftçi tarafından bilinmesi anlamına geliyor.
Planlı üretim sayesinde hem üretimde öngörülebilirlik sağlanacak hem de çiftçiler kendi gelirlerini ve ihtiyaçlarını buna göre planlayabilecekler. Ayrıca kaynakların bütün doğal ve maddi doğal olmayan bütün kaynakların da buna göre kullanılması hedefleniyor.
Planlı Üretim Nasıl Yapılacak?
Planlı üretimi gerçekleştirmek için Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde bir Üretimde Tarımsal Üretim Planlama Kurulu oluşturuldu. Bu kurul, 3 başkan, 12 genel müdür ve bir bakan yardımcısından oluşuyor. Bu kurul, her yıl nerede ne kadar azami ve asgari miktarlarda üretim yapılacağına karar veriyor.
Bu kararı verirken de sadece kendi başına hareket etmiyor. Bütün Türkiye’deki illerde bölgelerdeki sivil toplum kuruluşları, üretici örgütleri, il tarım müdürlükleri yıl içerisinde bir planlama yapıyorlar ve öneriler bulunuyorlar. Bu raporlar da bu kurula gönderiliyor. Kurul da Türkiye’nin uzun vadedeki stratejik planları dahilinde ne kadar üreteceğini, kaynaklarını nasıl kullanacağına, ne kadar ihtiyacı olduğuna karar veriyor ve büyük resmin içerisinde bu üretimi planlıyor.
Planlı Üretimin Faydaları Neler?
Planlı üretimin faydaları hem çiftçi hem de devlet için çok büyük. Çiftçi, ne kadar üreteceğini, ne kadar kazanacağını, ne kadar destek alacağını önceden bilecek ve buna göre hareket edecek. Böylece hem gelir güvencesi sağlanacak hem de israfın önüne geçilecek.
Devlet ise tarımsal ürünlerin arz-talep dengesini daha iyi sağlayacak ve fiyat istikrarını koruyacak. Ayrıca kaynakların daha verimli kullanılmasıyla hem çevreye hem de ekonomiye katkı sağlanacak. İhracat potansiyeli olan ürünlerin üretimi artırılarak dış ticaret açığı azaltılacak.
Planlı Üretim Ne Zaman Tam Olarak Başlayacak?
Planlı üretim dönemi, 1 Eylül 2023 itibariyle başladı. Ancak bu dönemde çiftçilerin tam olarak faydalanabilmesi için bir hazırlık süreci gerekiyor. Bu süreçte çiftçiler, Çiftçi Kayıt Sistemi’ne başvurarak üretim planlarına uygun olarak ekim yapacaklar. Bu yılın güz döneminde özellikle tahıllarda yüzde 70-75’i ekilecek.
2024 yılında da yine planlı üretim kapsamında ekim yapılacak. Ancak tam olarak üretimde planlı dönemi 2025 yılında görebileceğiz. Çünkü bu süreç, 5 Nisan 2023’te başlamıştı. O tarihte Torba Yasa’daki yapılan Orman Kanunu ve bazı kanunlardaki değişiklikle beraber 422 sayılı kanuna dayanak gösterilerek bir yönetmelik taslağı hazırlanmıştı. Bu yönetmelik taslağı da 2006’daki kabul edilen 5488 sayılı Tarım Kanunu’nun 7. maddesindeki bir değişiklikle her şey başlamıştı. Üretimin izne tabi olmasına yönelik bir değişiklik yapılmıştı.
Bu değişikliklerin ardından çiftçilerin ve devletin uyum sağlaması için bir süre gerekiyordu. Bu süre de yaklaşık iki yıl olarak belirlenmişti. Dolayısıyla 2025 yılında hem çiftçiler hem de devlet planlı üretimin nimetlerinden tam olarak faydalanmaya başlayacaklar.