Bu değişiklikler kapsamında, Türkiye pazarında belirli ürün gruplarını doğrudan tüketiciye satan yabancı e-ticaret şirketlerine temsilci bulundurma zorunluluğu getirildi.

Yeni Yasal Düzenleme Ne Getiriyor?

Ticaret Bakanlığı tarafından duyurulan ve 1 Nisan'da yürürlüğe giren bu yeni düzenleme, Türkiye'de doğrudan son kullanıcıya satış yapan uluslararası e-ticaret şirketlerine, ülke içinde bir temsilci atama zorunluluğu getiriyor.

Temsilcilik açmayan veya yetkili bir muhatap bulundurmayan şirketlerin, Türkiye’deki faaliyetlerinin denetlenememesi ve tüketici şikayetlerinin takipsiz kalması, bu düzenlemenin temel gerekçeleri arasında gösteriliyor.

Temsilcilik zorunluluğu, yalnızca satış yapan firmaları değil, aynı zamanda ürünlerin teslimat, iade, garanti gibi tüketici haklarını ilgilendiren süreçlerde muhatap bulunmasını da kapsıyor.

Bu çerçevede, Türkiye’ye mal gönderen ve dijital pazaryerleri üzerinden satış gerçekleştiren yabancı firmaların sorumlulukları artırılıyor.

Temu Neden Hedefte?

Çin merkezli dev e-ticaret platformu Temu, son dönemlerde Türkiye'de büyük bir kullanıcı kitlesi kazanmış durumda.

Uygun fiyatları ve ürün çeşitliliğiyle dikkat çeken Temu, doğrudan yurt dışından tüketicilere ürün gönderimi sağlıyor.

Ancak Türkiye’de herhangi bir ofisi veya yasal temsilcisi bulunmaması nedeniyle, yeni düzenlemeye uymadığı iddia ediliyor.

Yetkililer, Temu’nun şu ana kadar Türkiye'de yasal bir temsilcilik açmadığını ve bu durumun ilgili mevzuat açısından ciddi bir ihlal anlamına geldiğini belirtiyor.

Bu nedenle Temu’nun Türkiye’deki erişiminin kısıtlanması ya da tamamen engellenmesi gibi yaptırımların masada olduğu ifade ediliyor.

Erişim Engeli Süreci Nasıl İşliyor?

Erişim engeli kararı, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) ile Ticaret Bakanlığı’nın ortak çalışmaları sonucu alınabiliyor.

Bir şirket, Türkiye'deki yasal yükümlülüklerini yerine getirmezse, ilgili kurumlar bu şirketin internet sitesi veya mobil uygulamasına erişimi engelleyebiliyor.

Bu süreçte öncelikle şirketlere bildirimde bulunuluyor ve mevzuata uyum sağlamaları için süre tanınıyor. Bu sürenin sonunda hâlâ gerekli adımlar atılmamışsa, BTK tarafından erişim engeli uygulanabiliyor. Aynı süreç daha önce bazı sosyal medya platformları ve dijital hizmet sağlayıcıları için de işletilmişti.

Diğer Şirketler Ne Durumda?

Temu dışında benzer şekilde Türkiye pazarında faaliyet gösteren Shein, AliExpress, Amazon Global gibi yurt dışı merkezli şirketlerin de bu düzenleme kapsamında değerlendirildiği belirtiliyor.

Bazı şirketler düzenleme sonrası Türkiye’de temsilcilik açma yönünde adımlar atarken, bazıları süreci takip etmeye devam ediyor.

Ticaret Bakanlığı yetkilileri, tüm şirketlerin eşit şartlarda rekabet etmesini sağlamayı amaçladıklarını, yurt içinde faaliyet gösteren yerli e-ticaret platformlarının uzun süredir bu tür yasal yükümlülüklere tabi olduğunu ve benzer yükümlülüklerin yurt dışı şirketler için de geçerli hale getirilmesinin adil bir rekabet ortamı yaratacağını vurguluyor.

Tüketiciler Ne Diyor?

Türkiye’de özellikle genç kullanıcılar arasında popüler olan Temu’nun erişime kapatılması ihtimali, sosyal medyada geniş yankı uyandırdı.

Kullanıcıların bir kısmı, uygun fiyatlar ve geniş ürün yelpazesi nedeniyle Temu’dan alışveriş yapmaya devam etmek istediklerini belirtirken, bazı kullanıcılar ise tüketici haklarının korunması adına bu tür düzenlemelerin gerekli olduğunu savunuyor.

Öte yandan, Temu üzerinden yapılan alışverişlerde yaşanan teslimat gecikmeleri, iade zorlukları ve müşteri hizmetlerine ulaşamama gibi şikayetler de göz önünde bulundurulduğunda, bir temsilciliğin bulunması tüketici açısından da güven artırıcı bir unsur olarak değerlendiriliyor.

Temu'dan Açıklama Geldi mi?

Şu ana kadar Temu tarafından Türkiye'deki gelişmelere ilişkin resmi bir açıklama yapılmış değil. Şirketin bu süreçte nasıl bir tutum takınacağı, temsilcilik açıp açmayacağı ya da erişim engelini önlemek için alternatif çözümler geliştirip geliştirmeyeceği ise merak konusu.

Temu’nun, Türkiye pazarında büyüme hedefleri olduğu bilinirken, yasal düzenlemelere karşı nasıl bir strateji benimseyeceği, diğer yabancı e-ticaret platformları için de örnek teşkil edecek nitelikte olabilir.

Uzmanlar Ne Diyor?

E-ticaret ve dijital ekonomi uzmanları, küreselleşen ticaret yapısında tüketici haklarının korunmasının her zamankinden daha önemli hale geldiğini vurguluyor.

Özellikle yurtdışı kaynaklı alışverişlerde yaşanan mağduriyetlerin artması, yerel otoritelerin bu tür düzenlemelere yönelmesine neden oluyor.

Uzmanlara göre, temsilcilik şartı sadece bir yükümlülük değil, aynı zamanda markalar için yerel pazarda daha güçlü bir varlık göstermenin de anahtarı olabilir.

Yasal temsiliyetin sağlanması, müşteri memnuniyetini artırabilir ve uzun vadeli güvene dayalı bir ilişki kurulmasını kolaylaştırabilir.

Kısacası, Türkiye’de dijital ticaret alanında başlayan yeni dönem, yurt dışı merkezli şirketler için daha sıkı kurallar anlamına geliyor.

Temu’nun bu kurallara uyup uymayacağı ve Türkiye’deki faaliyetlerini nasıl sürdüreceği önümüzdeki günlerde netlik kazanacak.

Ancak bir gerçek var ki, dijital ticaretin geldiği noktada, yerel yasal düzenlemelere uyum sağlamak artık her şirketin gündeminde yer almak zorunda.

Ticaret Bakanlığı’nın 1 Nisan 2025 itibarıyla yürürlüğe koyduğu yeni yönetmelik, uzaktan iletişim araçları aracılığıyla Türkiye pazarına sunulan ürünlerle ilgili önemli bir düzenlemeyi beraberinde getirdi.

“Uzaktan İletişim Araçları Yoluyla Piyasaya Arz Edilen Ürünlerin Piyasa Gözetim ve Denetim Yönetmeliği” başlıklı bu düzenleme, özellikle yurt dışı menşeli ürünleri Türkiye'de satışa sunan platform ve firmalar açısından ciddi yükümlülükler içeriyor.

Yönetmelik, Türkiye’de üreticisi bulunmayan ve yalnızca ithalatçılar aracılığıyla pazara sunulan ürünler için Türkiye sınırları içerisinde yerleşik bir "iktisadi işletmeci" belirlenmesini zorunlu hale getiriyor.

Bu işletmeci, ürünle ilgili herhangi bir sorun yaşandığında hem tüketicinin muhatap bulabilmesini sağlamak hem de Ticaret Bakanlığı’nın gerektiğinde resmi işlemlerini hızlı ve etkin bir şekilde yapabilmesine olanak tanımak adına büyük önem taşıyor.

Tüketici Güvencesi İçin Yeni Adımlar

Yeni düzenlemenin temel motivasyonlarından biri, tüketici haklarının daha etkili bir şekilde korunmasını sağlamak. Türkiye’deki tüketiciler, özellikle Çin gibi uzak ülkelerden doğrudan gelen ürünlerde yaşadıkları sorunlarda çözüm mekanizması bulmakta zorlanıyorlardı.

Ürünle ilgili bir arıza, eksiklik ya da yasal iade süreci söz konusu olduğunda satıcı firma ya ulaşılabilir olmuyor ya da süreçler uzun ve karmaşık hale geliyordu.

Yeni yönetmelikle birlikte, artık her ürünün Türkiye sınırları içerisinde temsil edilen bir muhatabı olacak. Bu da hem tüketicinin hak arama sürecini hızlandıracak hem de piyasadaki denetim mekanizmasını güçlendirecek.

Temsilciliği Olmayan Platformlara Uyarı

Söz konusu yönetmelik yürürlüğe girdikten sonra Ticaret Bakanlığı, özellikle yurt dışı merkezli ve Türkiye pazarına e-ticaret yoluyla giriş yapan firmaları bilgilendirdi.

Bu kapsamda, söz konusu firmaların ticari faaliyetlerini sürdürebilmeleri için Türkiye’de resmi bir temsilcilik veya sorumlu bir işletmeci belirlemeleri gerektiği kendilerine bildirildi.

Ancak bazı büyük e-ticaret platformlarının bu yükümlülüğe halen uymadığı tespit edildi. Bu platformlar arasında son dönemde popülerliği hızla artan ve özellikle uygun fiyatlı ürünleriyle dikkat çeken Çin merkezli Temu da yer alıyor.

Bakanlık, yapılan uyarılara rağmen Türkiye’de temsilcilik açmadığı ifade edilen Temu gibi platformlar için harekete geçti.

Erişim Engeli İçin Geri Sayım Başladı

Yönetmeliğin verdiği yetkiye dayanarak, Ticaret Bakanlığı ilgili adımların atılması için süreci başlattı. Temsilciliği bulunmayan e-ticaret sitelerine erişimin engellenmesi yönünde ilk adım olarak Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'na (BTK) başvuruda bulunulacak.

BTK, alınan bu başvuruyu Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne iletecek. Bu aşamadan sonra erişim engelleme talebi, sulh ceza hakiminin onayına sunulacak.

Hakim, kendisine iletilen bu başvuruyu en geç 48 saat içerisinde değerlendirmek ve kararını açıklamak zorunda.

Erişimi engellenen platformlara ise, karara itiraz edebilmeleri için 7 günlük yasal bir süre tanınıyor. Bu süreç, Türkiye'de faaliyet gösteren tüm yabancı e-ticaret platformları için bağlayıcı nitelik taşıyor.

Ticaretin dijitalleşmesiyle birlikte, sınır ötesi alışveriş hacmi her geçen yıl katlanarak artıyor. Türkiye’deki tüketiciler, artık sadece yerli satıcılardan değil, dünya genelindeki platformlardan ürün satın alabiliyor.

Ancak bu kolaylık, bazı ciddi hukuki ve ticari boşlukları da beraberinde getirdi. Ürün güvenliği, garanti süreçleri, iade hakları ve tüketici destek mekanizmaları, özellikle yurtdışı menşeli satışlarda eksik kalabiliyordu.

Yeni yönetmelik, bu boşlukları doldurmak amacıyla kurgulandı. Her ne kadar düzenleme ilk etapta bazı firmalar açısından uyum süreci zorlukları yaratsa da uzun vadede hem tüketici haklarının korunması hem de piyasa standartlarının eşitlenmesi açısından büyük kazanımlar sağlaması bekleniyor.

Temu Örneği: Popülerlik ve Yasal Uyumsuzluk

Temu, son aylarda Türkiye’deki dijital alışveriş pazarında büyük bir sıçrama yaşadı. Moda, elektronik, ev eşyası gibi birçok kategoride çok düşük fiyatlar sunan platform, özellikle genç tüketiciler arasında popülerlik kazandı. Ancak bu hızlı yükseliş, yasal yükümlülükler açısından aynı hızda bir uyumu beraberinde getirmedi.

Türkiye’de resmi bir temsilcilik açmayan Temu’nun bu davranışı, hem tüketici güvenliği hem de yasal denetim açısından ciddi sorunlar doğurabileceği için Bakanlık nezdinde dikkatle izleniyor. Eğer platform gerekli şartları yerine getirmezse, Türkiye’deki erişimi resmi yollarla engellenebilir.

Platformlara Uyum Çağrısı

Ticaret Bakanlığı, sürecin başından beri firmalara rehberlik etme konusunda şeffaf bir yaklaşım sergiledi. Platformlara temsilcilik açma, ürün denetimiyle ilgili bilgi verme ve iktisadi işletmeci belirleme konularında çeşitli bilgilendirme faaliyetleri gerçekleştirildi.

Amaç, piyasayı zorlayıcı değil düzenleyici adımlarla modernize etmek ve tüm taraflar için adil bir zeminde ticaret yapılmasını sağlamak.

Ancak bu çağrıya uymayan firmalar, yalnızca cezai yaptırımlarla karşılaşmakla kalmıyor; aynı zamanda Türkiye gibi büyük bir pazarda faaliyet gösterme şanslarını da kaybedebilirler.

Uzmanlara göre, bu gibi düzenlemeler global e-ticaret platformlarının yerel mevzuatlara uyum sağlama bilincini artıracak ve tüketici güvenini daha da yükseltecek.

Ticaret Bakanlığı'nın attığı bu adım, Türkiye’de dijital ticaretin daha güvenli ve şeffaf bir zeminde yürütülmesi açısından önemli bir dönüm noktası.

Platformların Türkiye’de temsilcilik açması yalnızca yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda marka güvenilirliğini artıran bir etken olarak da değerlendiriliyor.

Tüketiciler açısından ise artık karşılarında muhatap bulabilecekleri, haklarını daha etkili savunabilecekleri bir sistem geliyor.

Temu ve benzeri platformların önünde ise iki seçenek var: Ya Türkiye’deki yasal düzenlemelere uyum sağlayarak faaliyetlerine devam edecekler ya da pazarın dışında kalmayı göze alacaklar.

Bu süreç, sadece bir yasal düzenleme değil; aynı zamanda Türkiye'nin dijitalleşen ekonomi içinde daha güçlü, daha güvenli ve daha sürdürülebilir bir yapıya kavuşması için atılan stratejik bir adım olarak görülüyor.

Kaynak: Nefes Gazetesi