Fas, geçtiğimiz gün meydana gelen 6.8 büyüklüğündeki depremle sarsıldı. Deprem, ülkenin kuzeyindeki Al Hoceima bölgesinde en az 2.300 kişinin ölümüne ve yüzlerce kişinin yaralanmasına neden oldu. Deprem, Fas’ın yanı sıra Cezayir, Tunus ve İspanya’da da hissedildi.

Fas’taki deprem, İsrail için de bir uyarı niteliğinde. İsrail, Afrika ve Arap tektonik levhalarının kesişme noktasında yer alıyor ve bu nedenle yüksek bir sismik tehditle karşı karşıya. Uzmanlar, büyük bir depremin olup olmayacağı değil, ne zaman olacağı meselesi olduğunu söylüyor.

Hükümetin, uzmanların yakında bu ülkeyi sarsacağını öngördüğü depreme hazırlık konusundaki başarısızlığı göz önüne alındığında, İsrail yakında Fas’takiyle aynı yıkıcı manzaralara tanık olabilir.

İsrail neden yıkıcı bir depremle karşı karşıya kalacak?

İsrail, Afrika ve Arap tektonik levhalarının kesişme noktasında yer alıyor ve bu nedenle yüksek bir sismik tehditle karşı karşıya. Afrika levhası, Türkiye’nin güneyinden Suriye, Lübnan, Ürdün Rift Vadisi, Arava Vadisi, Akabe Körfezi, Akdeniz üzerinden uzanan, “Ölü Deniz” veya “Suriye-Afrika” Yarığı olarak bilinen kuzey-güney ekseni boyunca bölünmüştür. Bu yarık bölgelerine en yakın bölgeler özellikle önemli depremlere karşı hassastır.

Ulusal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü’nde kıdemli araştırmacı ve jeolog olan Dr. Ariel Heimann, İsrail’deki Suriye-Afrika Rifti boyunca meydana gelen depremlerin izinin sekizinci yüzyıla kadar dayanabildiğini ve yaklaşık 80 yılda bir meydana geldiğini açıkladı. Altı veya daha büyük büyüklüğündeki son büyük deprem 1995 yılında Eilat bölgesinde meydana geldi. Ülke, Eilat’ın kuzeyini değil güneyini vurduğu için harap olmadı.

Bölgede sık sık hissedilen pek çok küçük deprem meydana geliyor ve olaysız geçiyor. Ancak Heimann, önümüzdeki 50 yıl içinde güney Lübnan ile güney Ölü Deniz arasında başka bir güçlü deprem olasılığının yüksek olduğunu varsaymanın makul olduğunu söyledi.

Heimann, “İsrail’de kayda değer büyüklükte bir depremin olup olmayacağı değil, ‘ne zaman’ olacağı sorusudur” diye vurguladı. “Fas’taki felaket İsrail için yeni bir uyarı işareti niteliğinde. Böyle bir deprem, hatta belki daha da güçlü bir deprem an meselesi.”

Bir sonraki depremin 10 dakika, 10, 20 veya 50 yıl uzakta olabileceğini söyledi. Tüm yeni teknolojiye rağmen depremi tahmin etmenin bir yolu yok.

Heimann, “İran tehdidi, Hizbullah veya iç çatlaklar gibi insanlar tarafından kontrol edilen tehditlerin aksine, deprem kontrol edilemez ve kritik mesele, zararlarını en aza indirmeye hazırlanıyor.” dedi.

Çoğu politikacının “kendi dönemlerinde bunun olmayacağını” umduğunu ve buna inandığını belirtti. Bu nedenle depreme hazırlık hakkında konuşma ve komiteler kurma eğilimindeler ancak çok az hızlı harekete geçiyorlar.

The Jerusalem Post’a “Yapılan şeyler var ama çok yavaş ve umarım çok geç değildir” dedi.

İsrail’in depreme hazırlığı yetersiz mi?

İlkbaharda yayınlanan bir denetçi raporu, Suriye-Afrika Çatlağı boyunca yer alan beş belediyenin depreme hazırlık durumunu değerlendirdi: Beit She’an, Tiberias, Safed, Kiryat Shmona ve Hatzor HaGlilit yerel konseyi. Rapor, ülkenin depreme karşı hazırlığının uzun yıllar boyunca başarısız olduğunu ortaya koydu.

Pazar günkü konuşmasında Englman, bu rapordaki iki veri noktasını vurguladı: Çevredeki takviye ihtiyacı olan binaların %93’ü güçlendirilmedi ve desteğe ihtiyacı olan okulların %70’i henüz güçlendirilmedi.

İncelenen beş yerel makamdaki binaların hafifletilmesine ek olarak güçlendirilmesi gereken 1.600 okul binası daha olduğunu söyledi. Bu okullardan 1.100’ünün güçlendirilmesi için planlar hazırlandığını ancak sadece 400’ünün gerçekten güçlendirildiğini belirtti.

Englman, “Altı ay önce Türkiye’ydi. Cuma günü Fas ölümcül bir depremle karşı karşıya kaldı. İsrail Devleti, bu sert hatırlatmalara rağmen deprem hazırlığını ihmal etmeye devam ediyor.” dedi. “Bir felaketin ardından soruşturma komitesinin kurulmasını beklemek yerine, başbakanın ve ilgili bakanlıkların ülkenin eksikliklerini ivedilikle ele alması zorunludur.”

Englman, hükümetin deprem senaryolarına göre acil durum planlarını güncellemesi, deprem sigortası sistemini iyileştirmesi, kamu binalarının güvenliğini sağlaması ve vatandaşları depreme karşı nasıl davranacakları konusunda eğitmesi gerektiğini söyledi.

Sonuç

Fas’taki yıkıcı deprem, İsrail için bir uyarı niteliğinde. Ülke, büyük bir sismik tehditle karşı karşıya ve uzmanlar, büyük bir depremin ne zaman olacağı sorusuna kesin bir cevap veremiyor. Hükümetin depreme hazırlık konusundaki başarısızlığı, ülkeyi potansiyel bir felakete açık bırakıyor. İsrail’in depreme karşı dayanıklılığını arttırması için acil adımlar atması gerekiyor.