Kiracı ve ev sahipleri arasında sıkça yaşanan kira, kat mülkiyeti, komşu hakkı ve ortaklığın giderilmesinden kaynaklı uyuşmazlıklarda artık dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunlu hale geldi. Bu uygulama, hem mahkemelerdeki dava yükünü hafifletmek hem de taraflara daha hızlı, ucuz ve etkin bir çözüm yolu sunmak amacıyla 1 Eylül 2023’te yürürlüğe girdi.

Arabuluculuk Nasıl İşliyor?

Arabuluculuk, tarafların anlaşmazlık yaşadıkları konuda karşılıklı olarak görüş alışverişinde bulunarak, kendi iradeleriyle çözüm üretmelerine yardımcı olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişi olan arabulucunun yönlendirmesiyle gerçekleştirilen bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir.

Arabuluculuğa başvurmak için tarafların bulundukları bölgedeki adliyelere giderek arabuluculuk bürosuna ücretsiz olarak müracaat etmeleri gerekiyor. Başvuru sonrasında sistem otomatik olarak bir gün sonra taraflara bir arabulucu atıyor. Taraflar, kendilerine atanan arabulucuyu kabul etmezlerse, sistemden başka bir arabulucu seçebiliyorlar.

Arabulucu, tarafları en kısa sürede bir araya getirerek görüşmelere başlıyor. Görüşmeler üç hafta içinde tamamlanmak zorunda. Zorunlu durumlarda bu süre en fazla bir hafta daha uzatılabiliyor. Görüşmeler sırasında taraflar avukatlarıyla veya başka danışmanlarıyla birlikte katılabilirler.

Görüşmeler sonucunda taraflar anlaşırsa, arabulucu tarafından hazırlanan anlaşma tutanağı imzalanarak kesinleşiyor. Bu tutanak icra edilebilir nitelikte oluyor ve mahkeme kararı yerine geçiyor. Taraflar anlaşamazsa veya görüşmelere katılmazsa, arabulucu tarafından görüşmelerin sonuçsuz kaldığına dair bir tutanak düzenleniyor ve taraflar dava yoluna gidebiliyorlar.

Arabuluculuğun Avantajları Neler?

Arabuluculuğun en önemli avantajlarından biri, tarafların kendi iradeleriyle çözüm üretmelerini sağlamasıdır. Bu sayede taraflar, kendileri için en uygun olan çözümü bulabilirler ve anlaşma sağladıkları takdirde mahkemeye gitmeden uyuşmazlıklarını çözebilirler.

Arabuluculuk, aynı zamanda hem zaman hem de maliyet açısından taraflara büyük bir fayda sağlar. Arabuluculuk görüşmeleri, mahkemeye göre çok daha kısa sürede tamamlanır ve tarafların yargı gideri, harç, tanık, bilirkişi ücreti gibi masrafları olmaz. Arabuluculuk ücreti ise devlet tarafından karşılanır.

Arabuluculuk, tarafların gizlilik ve esneklik ihtiyaçlarını da karşılar. Arabuluculuk görüşmeleri gizli tutulur ve tarafların bilgileri üçüncü kişilerle paylaşılmaz. Ayrıca taraflar, görüşmelerin zamanını, yerini ve şeklini kendileri belirleyebilirler.

Arabuluculuk, son olarak tarafların ilişkilerini korumalarına da yardımcı olur. Arabuluculuk, tarafların birbirlerini dinlemelerini, anlamalarını ve saygı duymalarını sağlar. Bu da tarafların uzlaşma sonrasında da ilişkilerini sürdürebilmelerine imkan verir.

Arabuluculuğun Kapsamı Genişliyor

Adalet Bakanlığı, arabuluculuğun kapsamını genişletmek için çalışmalarını sürdürüyor. Bugüne kadar isteğe bağlı ve zorunlu uygulama kapsamında arabuluculukta başarı oranı yüzde 69’a ulaştı.

Arabuluculuğun zorunlu olduğu alanlar ise şöyle:

İş uyuşmazlıkları: 1 Ocak 2018’den itibaren işçi-işveren arasındaki alacak, tazminat, işe iade gibi uyuşmazlıklarda dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunlu hale geldi.

Ticari uyuşmazlıklar: 1 Ocak 2019’dan itibaren ticari nitelikteki uyuşmazlıklarda dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunlu hale geldi.

Tüketici uyuşmazlıkları: 28 Temmuz 2020’den itibaren tüketicinin mal veya hizmet satın almasıyla ilgili olarak ortaya çıkan uyuşmazlıklarda dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunlu hale geldi.

Kira, kat mülkiyeti, komşu hakkı ve ortaklığın giderilmesinden kaynaklı uyuşmazlıklar: 1 Eylül 2023’ten itibaren kiracı ve ev sahipleri arasında sıkça yaşanan bu tür uyuşmazlıklarda dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunlu hale geldi.

Bu uygulama sayesinde yılda yaklaşık 80 bin kira uyuşmazlığı da arabulucuya gidecek. Ayrıca kira uyuşmazlığıyla birlikte kat mülkiyeti, komşu hakkı ve ortaklığın giderilmesinden kaynaklı çok sayıda uyuşmazlığın arabuluculukla çözüme kavuşturulması hedefleniyor.