Konut fiyatları ve kiralardaki faiş artış, orta ve alt gelir grubundaki vatandaşlar için büyük sıkıntı yaratıyor. Kira artışlarına getirilen %25 sınırı da merhem olmadı. Büyük şehirlerde kira kalemi aileleri zorlarken, ev almak isteyenler ise geçen yıla göre yüzde 300’lere varan fiyat artışlarıyla karşı karşıya.

Konut fiyatlarında baş edilemeyen artış, enflasyonu da kat ve kat katladı. Peki, bu konut balonu nasıl oluştu? Konut almak, otomobilde olduğu gibi yatırım aracına dönüştü. Durum böyle olunca, konut sektörü parası olanlar için yeni bir rant ekonomisi oldu. Konut balonunda banka kredilerinin payı da bulunuyor. Kredi kullanarak yatırım için ev alanlar, fiyatları yukarı çekiyor.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ise, bu gidişata neşter vuracak bir düzenlemeye gitti. Peki, konut kredisi pek iyisini alacakları büyük avantaj sağlayacak bu düzenlemede neler var? Bakalım…

İkinci Ev Almak Zorlaştı

24 Ağustos’ta devreye giren yeni düzenlemeyle, satın alınacak evin yüzde 90’ına krediye bağlama devri bitti. İkinci evini isteyen tüketicilere kredi kısıtlaması geldi. Oran %22,5’e çekildi. 5 milyon liraya kadar olan sıfır konutların %22,5’ine kredi verilebilecek. Bu oran, 5 ila 10 milyon lira arasındaki sıfır konutlar için %20 olacak. Yani, 5 milyon TL’ye ikinci evini almak isteyen biri, en az 3 milyon 875 bin TL peşinatla, en fazla 1 milyon 125 bin TL kredi kullanabilecek.

1 milyon liranın altındaki ikinci el konutlarda bu oran %22,5; 1 ila 2 milyon lira arasındaki ikinci el konutlarda ise %17,5 olacak.

İlk Evini Alanlara Avantaj

%90’a kadar kredi imkanı ise sadece ilk evini alanlar için geçerli olacak. Eşyada 18 yaş altındaki çocuğun üzerindeki evler de ikinci ev uygulaması kapsamında değerlendirilecek. Düzenlemenin sektöre yön verecek ayağıysa müteahhitleri ilgilendiriyor. Müteahhitler, konut üretiminde ilk defa ev sahibi olacakların şartlarına dikkate alacak. Böylelikle markalı konut üretimine ağırlık veren müteahhitlerin, ilk defa ev alacaklarının satın alabilecek konutlar üretmesi sağlanacak.

Gayrimenkul Firmaları Nasıl Etkilenecek?

Gayrimenkul firmaları, üst segment yerine orta ve dar gelirli kesimlerin alabilecek konut üretimine teşvik edilecek. Bu kapsamda bankalara da risk ağırlığı düzenlemesi geldi. İkinci konut için kredi kullandıracak bankalarda risk ağırlığı %150 olarak uygulanacak. Sektör temsilcilerine göre, düzenleme ile orta ve alt gelir grubuna yönelik konut üretimi hızlanacak.

Konut Sektöründe Son Durum

Türkiye’de her yıl 700-800 bin konuta ihtiyaç bulunuyor. Şu anda üretilen konut sayısı 400-500 binlere düşmüş durumda. Türkiye’deki konut satışları incelendiğinde, ilk evine alan müşterilerin büyük bir bölümünün kredi almak zorunda kaldığı görülüyor. Haziran 2022’de %65,66 olan kamu mevduat bankalarının toplam konut kredisi hacmi içindeki payı, Haziran 2023’te %62,86 seviyesine düştü. Konut kredilerinin bireysel krediler içindeki payı ise 2023 Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %30,4 azalarak %20,1 oldu.