KİŞİSEL EŞYALAR MECLİS’TE SERGİLENECEK

Kurulmasının üzerinden geçen yaklaşık bir asır geçen  İstiklal Mahkemeleri'ne ait bazı belgeler gün yüzüne çıkarılması ile ilgili çalışmada sıra Ankara İstiklal Mahkemesi’ne geldi. TBMM’de tozlu raflardaki dosyalar ve çuval dolusu evrak elden geçirildi. Maliye Bakanı Cavit Bey ile İskilipli Atıf Hoca’nın yargılanarak idam edildikleri davalarla ilgili gün yüzüne çıkmamış çok sayıda belgeye ulaşıldı. 15 cilt tutması beklenen çalışmada ele Ankara İstiklal Mahkemesi’nde yargılanarak idam edilen kişilerin, ailelerine verilmeyen bazı mektupları, notları ve özel eşyaları da TBMM’de sergilenecek.

İSTİKLAL MAHKEMELERİ NE ZAMAN KURULDU

11 Eylül 1920 tarihinde 21 numaralı Firariler Hakkında Kanun çıkarıldı. Çıkarılan bu kanuna dayanılarak İstiklal Mahkemelerinin kurulmasına, kurulacak olan mahkemelerin firar eden askerlerle ilgilenmesine ve bu konuda verecekleri kararların da temyizinin olmayacağına karar verildi. Bu kanundan bir hafta sonra 18 Eylül 1920’de Heyet-i Vekile’nin verdiği teklifle 14 yerde İstiklal Mahkemesi kurulması istendi ve aynı gün 45 numaralı Meclis Kararı ile Ankara, Eskişehir, Konya, Isparta, Sivas, Kastamonu, Kayseri olmak üzere yedi bölgede İstiklal Mahkemesinin acilen kurulması kararlaştırıldı.

Bu karardan sonra 26 Eylül 1920’de çıkarılan 28 numaralı Kanunla İstiklal Mahkemelerinin yetkileri genişletildi. Bu kararla mahkemelere askerlikten firar suçunun yanısıra, Hıyanet-i Vataniye Kanunu kapsamında bulunan askeri ve siyasi casusluk suçlarına bakma yetkisi de verildi.

Mahkemelerin dört aylık görevi sonrasında beklenen sonucun alınması üzerine, Ankara İstiklal Mahkemesi hariç, bu dönem İstiklal Mahkemeleri 17 Şubat 1921 tarihli 97 numaralı Meclis kararıyla kapatıldı. Ankara İstiklal Mahkemesi ise 31 Temmuz 1922 tarihine kadar görevine devam etti. 

AVAZTURK / ÖZEL