PROF. DR. İRFAN KAYA ÜLGER

PROF. DR. İRFAN KAYA ÜLGER

Trump dönemi ABD AB ilişkileri

Transatlantik İlişkilerin 70 yıllık tarihinde bugüne kadar Avrupa devletlerinden ve ABD’den
kaynaklanan birçok anlaşmazlık yaşanmıştır. Ancak bunlardan hiç biri Trump yönetimi
döneminde olduğu kadar ikili ilişkileri temelden sarsıcı boyutta olmamış ve kırılma
yaratmamıştır. AB’nin tarihsel gelişimi, genişleme ve derinleşme yoluyla sağladığı ilerlemelerin
perde gerisinde ABD ve NATO’nun sağlandığı güvenlik garantileri bulunmaktadır. Bir başka
şekilde ifade etmek gerekirse ABD’nin güvenlik garantileri ABD bütünleşmesine uygun ortam
yaratmıştır. Trump döneminde bu temelin tartışmaya açılması veya yeni parametrelere göre
tanımlanması, ikili ilişkilerde kırılma yaratmıştır. Transatlantik ilişkilerin ekonomik boyutunu
takviye edecek TRIP müzakereleri askıya alınmış ve ABD’nin Avrupa’dan ithal edilen bazı
mallar için ilave vergiler koyması, ticari ilişkilerde de durgunluk yaratmıştır.
Trump’un Avrupa karşıtı söylemleri NATO ittifakını da olumsuz yönde etkilemiş, AB içerisinde
güvenlik ve savunma boyutunu güçlendirme yönünde arayış başlamıştır. Atlantik’in iki yakası
arasındaki görüş ayrılıkları ve çatışma, ayrıca küresel sorunların ortak çözüm bulmayı da negatif
yönde etkilemiştir. İki taraf arasındaki ayrışmanın Trump iktidarı ile sınırlı olup olmadığı netlik
kazanmazken, ABD’nin AB ve öteki aktörlere karşı izlediği politikada görülen radikal
değişiklikler Büyük Stratejisinde değişim olduğu görüşünü güçlendirmektedir. Trump’ın izlediği
dış politikanın devletler hukuku ve beynelmilel taahhütlere aykırılıklar içermesi nedeniyle klasik
realizme dönüş olduğunu söylemek de mümkündür.
Trump yönetimindeki ABD ile Avrupa arasında ticaret, savunma ve güvenlik konularına ilave
olarak uluslararası barış konusunda da ayrışma yaşanmıştır. Trump işbaşına geldikten sonra İran
ile yapılan Nükleer Anlaşmadan tek taraflı çekilmiş, Ortadoğu’nun kadim anlaşmazlığı olan Arap
İsrail çatışmasında ise Yahudi lobisi ve Evanjelik mezhebinin beklentilerine uygun olarak İsrail’i
desteklemiştir. ABD’nin büyükelçiliğini Kudüs’e taşıması, Batı Yakasındaki Yahudi yerleşim
birimleri ve Golan tepelerinin İsrail tarafından ilhak edilmesine olumlu yaklaşımı AB tarafından
eleştirilmiş, Trump yönetiminin politikalarının uluslararası barışa hizmet etmediği ifade
edilmiştir. ABD dış politikasındaki değişim ve Transatlantik ilişkilerdeki ayrışmanın kapsamlı
bir strateji değişikliğinin yansıması olup olmadığı zaman içerisinde netleşecektir.

Önceki ve Sonraki Yazılar