Önümüzdeki sene gerçekleştirilecek olan Cumhurbaşkanlığı seçiminde şansı olmayan Cumhuriyet Halk Partisi, seçimlerde ipi göğüslemesi kesin görünen Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın önünü kesmek üzere çeşitli hamleler yapıyor.

Bölücü örgütün siyasi uzantısı HDP başta olmak üzere, çeşitli çevrelerle bir araya gelerek geniş çaplı bir ittifak oluşturmak isteyen CHP, geçmiş dönemlerde de bu tür siyasi manevralar gerçekleştirmişti.

Sandıkta yaşanan mağlubiyetler

Adnan Menderes liderliğindeki Demokrat Parti, 2 Mayıs 1954 tarihinde yapılan genel seçimlerde büyük bir zafer kazandı ve oyların yüzde 57'sini alarak iktidarını tek başına devam ettirdi.

Menderes’in aldığı bu oy oranı, 150 yıldan beri fasılalarla batılılaşmaya, modernleşmeye ve demokrasiyi uygulamaya çalışan Türkiye tarihinde, demokratik bir seçimde, bir siyasi parti tarafından ulaşılan en yüksek orandı ve bir daha da bu orana ulaşılamadı.

Demokrat Parti’nin 502 milletvekili çıkardığı 2 Mayıs 1954 seçimlerinde, CHP 35,9 oy oranı ile 31, Cumhuriyetçi Millet Partisi (CMP) yüzde 4 oy oranı ile 5, bağımsızlar 3 milletvekili çıkarmıştı.

27 Ekim 1957 yılında yapılan seçimlerde ise Adnan Menderes liderliğindeki Demokrat Parti yüzde 47.87 oy alarak yine birinci parti oldu ve TBMM’de 427 sandalye kazandı.

Yüzde 41.09 oy alan CHP 178 milletvekili çıkarmıştı.

Meclis’e giren iki parti daha vardı:

Osman Bölükbaşı liderliğindeki Cumhuriyetçi Millet Partisi yüzde 7,13 oy oranı ile 4; Fevzi Lütfi Karaosmanoğlu liderliğindeki Hürriyet Partisi ise yüzde 3,83 oy oranı ile 4 milletvekili elde etmişti.

Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi

Osman Bölükbaşı liderliğindeki Cumhuriyetçi Millet Partisi, 1957 seçimlerinde yüzde 7,13 oy alarak TBMM’de 3. Parti olmuştu.

16 Ekim 1958'de Türkiye Köylü Partisi ile birleşen Cumhuriyetçi Millet Partisi (CMP), Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi adını aldı.

İyi bir hatip olan Osman Bölükbaşı’nın partisini daha da yukarılara taşıyacağı düşünülüyordu.

CHP ittifak peşinde

Menderes’le sandıkta başa çıkamayacağını anlayan CHP yönetimi, bu dönemde siyasi faaliyetlerini başka mecralara kaydırdı. Bir yandan askeri çevreleri ve basını kullanarak Menderes’i devirmek için adım atarken diğer taraftan da geniş çaplı bir siyasi ittifak oluşturmanın peşine düştü.

1957 seçimlerinde yüzde 7,13 oy alan, daha sonra Türkiye Köylü Partisi ile birleşerek daha da güçlenen CKMP, Menderes’e karşı güçlü bir ittifak oluşturmak isteyen CHP’nin hedefindeydi.

İttifak aşaması
 

1959 yılı martında hazırlanan, seçim kütüklerinin düzenlenmesine yönelik “tadil tasarısı” ülkede ara seçim havası oluşturmuştu. Ara seçimlerin Haziran ayında yapılacağı tahmin ediliyordu.

Ara seçim fırsatını değerlendirmek isteyen CHP kurmayları, ittifak çalışmaları için zemin yoklamak amacıyla derhal CKMP yöneticilerinin kapısını çaldılar.

Yapılan görüşmeler her iki partide de memnuniyetle karşılandı.

İttifak görüşmeleri için yapılacak her türlü çalışmanın faydalı olacağı iki parti tarafından prensip olarak kabul edildi.

Çalışmalar belirli bir safhaya gelmişti ancak o sene ara seçimler yapılmadı. Ara seçimler için 1960 yılı uygun bulunmuştu. İki siyasi parti arasında yapılan görüşmeler 1960 yılında yapılması düşünülen ara seçimlere göre yeniden dizayn edildi.

1960 ara seçimleri beklenirken, ittifak çalışmalarına gerek bırakmayacak yeni bir gelişme yaşandı; Menderes’i sandıkta deviremeyen karanlık güçler 27 Mayıs 1960 tarihinde askeri darbe yapmıştı.

AVAZTURK